Page Text
________________
४९८
भगवती सूत्रे खल श्रुतज्ञानी उपयुक्तः भावश्रुतोपयोगी, नानुपयोगी इत्यर्थः; सहिज्ञानाभिधाना दभिधेयप्रतिपत्तिसमर्थो भवति अतः 'उपयुक्तः ' इत्युक्तम्, सर्वद्रव्याणि धर्मास्तिकायादीनि जानाति विशेषतोऽवगच्छति श्रुतज्ञानस्य तत्स्वरूपत्वात्, अवच श्रतानुसारिणा मानसेनाचक्षुर्दर्शनेन सर्वाभिलाप्यान्येव जानाति, पश्यति चाभिन्नदश पूर्वधारी: श्रुतकेबली ' एवं खेत्तओ वि, कालओ वि ' एवं द्रव्यत इव क्षेत्रतः श्रुतज्ञानक्षेत्रमाश्रित्यापि श्रुतज्ञानी भावश्रुतोपयुक्तः सर्वक्षेत्रं जानाति, पश्यति, तथा - कालतः श्रुतज्ञानकालमाश्रित्यापि श्रुतज्ञानी भावश्रुतोपयुक्तः सर्वकालं जानाति, पश्यति, 'भावओ णं सुयनाणी उवउत्ते सन्वऔर देखता है । 'उवउत्ते' इस विशेषणसे यहां पर यह समझाया गया है कि श्रुतज्ञानी अनुपयोगवाला बना रह कर अभिधेय से अभी प्रतिपत्ति कराने में समर्थ नहीं हो सकता है । धर्मास्तिकायादिक द्रव्योंको जानता है इसका अभिप्राय ऐसा है कि मतिज्ञानीकी अपेक्षा वह विशेषरूपसे उन्हे जानता है । क्योंकि श्रुतज्ञान धर्मास्तिकायादिरूप होता है । जो आभिन्नदशपूर्वधरादि श्रुतके वली होते हैं वे श्रुतानुसारी अचक्षुदर्शनरूप मानस प्रत्यक्ष से समस्त अभिलापों को जानते हैं और देखते हैं । 'एवं खेत्तओ वि, कालओ वि' जिस तरह श्रुतज्ञानी द्रव्यकी अपेक्षा करके उपयोग वाला बना रहकर धर्मास्तिकायादिक द्रव्योंको जानता है उसी प्रकार से वह श्रुतज्ञानी श्रुतज्ञान के क्षेत्रको आश्रित करके भी भावश्रुतरूप उपयोगचाला बना रहकर सर्वक्षेत्रको जानता है और देखता है । कालकी अपेक्षा श्रुतज्ञान के कालको आश्रित करके भी यह श्रुतज्ञानी भावश्रुतोपयुक्त સધળાવ્યાને જાણે છે અને દેખે છે उवउत्ते ' એ વિશેષણથી અહીં એ સમજાવ્યું છે કે શ્રુતજ્ઞાની અનુપયેાગવાળા છતીને અભિધેયની પ્રતિપત્તિ કરવામા સમ હાતા નથી. ધર્માસ્તિકાયાદિક દ્રવ્યાને જાણે છે તેના અભિપ્રાય એ છે કે મતિજ્ઞાનીની - અપેક્ષાએ તે વિશેષરૂપ તેને જાણે છે. કેમકે શ્રુતજ્ઞાન ધર્માસ્તિકાયાદિરૂપ હોય છે જે અભિન્નદશપૂ ધારી શ્રુત કેવળી હાય છે તે શ્રુતાનુસારી અચક્ષુદનરૂપ માનસપ્રત્યક્ષથી समस्त अलिसायाने लागे छे, भने देणे हे 'एवं खेत्तओ वि कालओ वि' मेन रीते ક્ષેત્રથી અને કાળથી એટલે કે શ્રુતજ્ઞાની દ્રવ્યની અપેક્ષા કરીને ઉપયોગવાળા બનીને ધર્માસ્તિકાચાદિષ્ટ દ્રવ્યેને જાણે છે. એજ રીતે તે શ્રુતજ્ઞાની શ્રુતજ્ઞાનના ક્ષેત્રનેા આશ્રય કરીને ભાવશ્રતરૂપ ઉપયેાગવાળા ખનીને સક્ષત્રને જાણે છે અને દેખે છે. કાળની અપેક્ષાએ શ્રુતજ્ઞાનના કાળનેા આશ્રય કરીને શ્રુતજ્ઞાની ભાવદ્યુતપયુકત થઇને સ` કાલને
+
| SR No. | 009316 |
| Book Title | Bhagwati Sutra Part 06 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1964 |
| Total Pages | 811 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_bhagwati |
| File Size | 47 MB |