________________
पमेयचन्द्रिका टीका श.८ उ. २ सू. ९ लब्धिस्वरूपनिरूपणम्
४६१
अन्नाणी य, सुन्नाणी य' ये जिवेन्द्रियलब्धिरहिता ज्ञानिनः, केवलिनः, ते च नियमात नियमत एकज्ञानिनः केवलज्ञानिनो भवन्ति ये च अज्ञानिन एकेन्द्रियास्ते नियमात् द्वयज्ञानिनः एकेन्द्रियाणां सम्यग्दर्शनस्याभावात्, विभङ्गाभावाच्च तद्यथा मत्यज्ञानिनश्च श्रुताज्ञानिना भवन्ति, 'फासिंदियलद्धिया
अलद्धिया णं जहा इंद्रियस्स लडिया य, अलद्धिया य' स्पर्शेन्द्रियलब्धिकाः, तदलब्धिकाः, खलु यथा इन्द्रियलब्धिकाश्च तदलब्धिकाश्रोक्ताः तथा वाच्याः, तथा च स्पर्शनेन्द्रियलव्धिकाः केवलज्ञानभिन्नाद्यज्ञानचतुष्टयवन्तो भजनया भवन्ति तथैवाज्ञानत्रयवन्तो वा स्पर्शनेन्द्रियालब्धिकास्तु केवलिन एव भवन्तीति भावः ॥ नू. ९ ॥
बालोंमें 'मइ अन्नाणी य सुय अन्नाणीय' मत्यज्ञान और श्रुताज्ञानवाले होते हैं । तथा जो जिहवेन्द्रिय लब्धिरहित ज्ञानी होते हैं उनमें एक केवलज्ञानी ही होते हैं । जो अज्ञानी एकेन्द्रिय हैं वे नियम से दो अज्ञानवाले होते हैं । एकेन्द्रिय जीवोंमें सम्यग्दर्शनका अभाव रहता है और विभंगज्ञानका अभाव रहता है । अतः इन्हें दो अज्ञानवालामत्यज्ञानवाला और ताज्ञानवाला कहा गया है । 'फासिंदिय लद्धियाणं अलडियाणं जहा इंदियाद्वया य अलद्धिया य' जिस प्रकार से इन्द्रिय लब्धिक और इन्द्रियालब्धिक जीव कहे जा चुके हैं, उसी प्रकार से स्पर्शनेन्द्रियलब्धिक और अलब्धिक जीव भी जानना चाहिये तथा च स्पर्शनेन्द्रियलव्धिक ज्ञानी जीव भजनासे चार ज्ञान और तीन अज्ञानवाले होते हैं । और जो इसकी अलब्धिवाले होते हैं ऐसे वे केवली જ્ઞાનવાળા જ હાય છે जे अन्नाणी ते नियमा दुन्नाणी ' अने ने अज्ञानी होय छे ते नियमथी मे अज्ञानवाणा होय छे भने जे अज्ञानवाणाममां ' मइअन्नाणी य सुय अन्नाणी य મધ્યજ્ઞાન અને શ્રુતાજ્ઞાન હોય છે તથા જે જીવે ટ્રિયલમ્પિં રહિત નાની હાય છે તેમાં ફકત એક કેવળજ્ઞાન જ હોય છે જે અજ્ઞાની એકેન્દ્રિય હાય છે, તે નિયમથી ખે અજ્ઞાનવાળા હોય છે એકેન્દ્રિય જીવેામાં સમ્મકૂદનને અને વિભંગજ્ઞાનને અભાવ હોય છે. એટલે તેએને સત્યજ્ઞાન, શ્રુતાજ્ઞાન એ મે - अज्ञानवाणा उडेवामा माया छे फासिंदियलदिया णं अलद्धियाणं जहा इंदियलडियाय अलद्धियाय' ने रीते धद्रियसन्धिवाणा भने द्रियमसन्धिवाणा व विषे પહેલા કહેવામાં આવ્યું છે. એજ રીતે સ્પર્શીનેન્દ્રિયલબ્ધિવાળા અને તેએની અલબ્ધિવાળા વેના વિષે પણ સમજવું. તેમજ સ્પર્શનેન્દ્રિય લબ્ધિવાળા જ્ઞાની જીવ ભજનાથી ચાર
"
,