________________
२१०
भगवती सूत्रे
पृच्छति - 'जइ सठाणपरिणए पुच्छा ? हे भदन्त ! यद् द्रव्यं संस्थानपरिणत तत् किम् परिमण्डलादिसंस्थानपरिणतं भवति ? भगवानाह - 'गोयमा ! परिमण्डलसंठा परिणए वा' हे गौतम ! संस्थानपरिणतं द्रव्यं परिमण्डलसंस्थानपरिणतं वा, यावत्-वृत्तसंस्थानपरिणत वा, त्र्यत्रस स्थान- चतुरस्रस स्थानाऽऽयतसंस्थानपरिणतं वा भवति इत्याशयः ॥० २०||
द्विपुद्गलद्रव्यपरिणामवक्तव्यता
मूलम् - दो भंते ! दवा किं पओगपरिणया, मीसापरिणया, वीससापरिणया ? गोयमा ! पओगपरिणया वा १ मीसापरिणया वा २, वीससापरिणया वा ३, अहवा एगे पओगपरिणए, एगे मीसापरिणए ४, अहवेगे पओगप० एगे वीससापरि० ५ अहवा एगे क्लोग्स्पर्शरूपसे, मृदुस्पर्श रूप से, स्निग्धस्पर्शरूपसे, रूक्षस्पर्शरूप से भी परिणत होता है । अब गौतमस्वामी प्रभुसे ऐसा पूछते हैं 'जड़ संठाणपरिणए' पुच्छा' हे 'भदन्त ! जो द्रव्यसंस्थान परिणत कहा गया है, वह क्या परिमंडलसस्थान परिणत होता है ? या यावत् आयतसंस्थान परिणत होता है ? ' यावत् ' शब्द से वृत्त संस्थान परिणत, त्र्यत्रसंस्थानपरिणत, चतुरस्रसंस्थानपरिणत' इनपदोंका ग्रहण हुआ है । इसके उत्तर में प्रभु कहते हैं ' गोयमा' हे गौतम ! ' परिमंडल संठाणपरिणए वा जाव आययसंठाणपरिणए वा' जो द्रव्य संस्थानपरि गत कहा गया है वह द्रव्य परिमंडल संस्थानपरिणत भी होता है यावत् आयत संस्थान परिणत भी होता है ॥ सू० २० ॥
પરિણત હોય છે યાવત્ કઠે.રસ્પશ રૂપથી, મૃદુસ્પરૂપથી, સ્નિગ્ધપરૂપથી, રૂક્ષ પશ - રૂપથી પણ પરિણત હાય છે
प्रश्न- 6 जइ संठाणपरिणए पुच्छा ” જે ભગવન્ જે દ્રવ્ય સૌંસ્થાન પરિત કહેલ છે તે શું પરિમ`ડલસ સ્થાન પરિણત હાય છે? યારણ્ – आयत (aiy) સસ્થાન પરિણત હોય છે ? અહીં યાવત્ શબ્દથી વૃત્ત (ગાળ) સસ્થાન પરિણત ત્ર્ય (ત્રિકાળુ) સંસ્થાન પરિણુત, ચતુરસ, સ ંસ્થાન પરિણત એ વાકયાનુ ગ્રહણ થયેલ છે ? गोयमा ! ' हे गौतम ! परिमंडल संस्थानपरिणए वा जाव પરિણત કરેલ છે તે દ્રવ્ય પરિમડલ यावत् आयत स ंस्थान परित पशु होय छे ॥ सू.२० ॥
उत्तर- "
"
आययसं ठानपरिणए वा 1 જે દ્રશ્ય સંસ્થાન સસ્થાન પતિ પણ હાય