________________
प्रमेयचन्द्रिकाटीका श.६ उ.७ मु.२ गणनीयकालस्वरूपनिरूपणम् मानिभिः सर्वज्ञैः केवलिभिरित्यर्थः इति तृतीयगाथार्थः ॥३॥ तथा च सप्तभिः उच्छवासनिःश्वासः सप्तप्राणरूपैः एकः स्तोकः, सप्तस्तोकाश्च एकस्मिन् लवे अतः सप्तभिर्गुणिता सप्तस्तोकात्मकलवः एकोनपश्चाशदुच्छ्चासनिःश्वासाः, महर्ते च सप्तसप्ततिलवा इति एकोनपञ्चाशता सप्तसप्ततेर्गुणने उपरि वर्णितोच्छवासनिःश्वास संख्याः एकमुहर्ते सम्पद्यन्ते इति भावः । 'एएण महत्तप्पमाणेणं तीसमुहुत्ता अहोरत्तो' एतेन उपरिमतिपादितेन मुहर्तप्रमाणेन त्रिंशमुहूर्त प्रमाणः एकः अहोरात्रो भवति । 'पण्णरस अहोरत्ता पक्खो, पञ्चदश अहोरात्राः एकः पक्षो भवति । 'दो पक्खा मासे' द्वौ पक्षी एकः मासो भवति । 'दो मासा उऊ' द्वौ मासौ एकः ऋतुर्भवति । 'तिण्णि य उऊ अबणे' त्रयश्च ऋतवः एकम् अयनमुच्यते । 'दो अयणे संवच्छरे' द्वे पयने एकः संवत्सर उच्यते । 'पंच संवच्छरिए जुगे' पञ्चसंवत्सरिको युगः पञ्चवर्षाणाम् एको युगो भवति । 'वीसं जुगाई वासनयं' विंशतियुगाः वर्षशतमुच्यते । 'दमवाससयाई वासमहस्सं ' दशवर्षशतानि वर्षसहस्रमुच्यते । 'एए णं मुहुत्तपमाणेनं तीसं मुहुत्ता अहोरत्ता' इस मुहूर्तप्रमाण से तीस मुहर्त का एक दिनरात होता है। पण्णरस अहोरत्ता पक्खो' १५ अहोरात का एक पक्ष होता है। 'दो पक्खा मासे' दो पक्ष एक मास कहाता हैं 'दो मासा उऊ' दो मासकी एक ऋतु होती है। 'तिण्णि उऊ अयणे तीन ऋतुए एक अयन रूप होती हैं। 'दो अयणे संवच्छरे' दो अयन एक संवत्सर-वर्ष रूप होते हैं । 'पंच संवच्छरिए जुगे' पांच वर्ष एक युग रूप होते हैं। अर्थात् ५ वर्षों का एक युग होता है। 'वीसं जुगाई वाससयं' बीस युग १०० वर्ष कहलाते हैं । 'दसवाससयाई वाससहस्सं' १० वर्ष शतमुहूर्त नु प्रभा सभा 'एए णं मुहुत्तपमाणेणं तीसं मुहुत्ता अहोरत्ती' नेवा बीस भुत प्रभा जी मे हिनरात थाय छ, 'पण्णरसअहोरत्ता पक्खा' १५ दिवस शतनु मे ५मवाडियु छ, 'दो पक्खा मासे मे ५माडियाने में भास याय छे, 'दो मासा उऊ' मे भासनी मे ऋतु थाय छ, 'तिण्ण य उऊ अयणे । *तुमानु मे अयन थाय छे भने 'दो अयणे संवच्छरे ' में अयनानु मे संवत्स२ (वर्ष) थाय छे 'पंच संवच्छरिए जुगे' पाय चपन मे युग थाय छे, 'वीसजुगाई वाससयं' वास युग मे शेठ-मेट १०० वर्ष याय छ, दसवाससयाई वाससहस्सं' १० ४िामो (१० से १) ३०००