________________
७१४
भगवतीमत्रे टीका- 'णायमेयं अरहया विन्नायमेय' अरहया, सुयमेयं अरहया, रहमुसले सगामे ?' गौतमः पृच्छति- हे भदन्त ! ज्ञातमेतत् वक्ष्यमाणं वस्तु अर्हता भगवता, विज्ञातं विशेषतया ज्ञातम् एतत् वक्ष्यमाणं वस्तु अर्हता, स्मृतमेतद् अर्हता यत्-रथमुसलो नाम संग्रामः इति, तत्र वक्तव्यविषयमाह-रहमुसले णं भंते ! संगामे वट्टमाणे के जइत्था, के पराजडत्था ?' हे भदन्त ! रथमुसले खलु संग्रामे वर्तमाने प्रवर्तमाने सति के अजयन् जितवन्तः ? के पराजयन्तः पराजितवन्तः ? भगवान् आह'गोयमा! वजी, विदेहपुत्ते, चमरे अमुरिदे असुरकुमारराया जइत्था' हे गौतम ! बनी शक्रः, विदेहपुत्र:-कूणिकः, चमरः असुरेन्द्रः असुरकुमार
टीकार्थ-सूत्रकारने इस सूत्रद्वारा रथमुसल संग्राम के विषयको वक्तव्यता का कथन किया है इसमें गौतमने प्रभुसे ऐसा पूछा है कि भदन्त ! 'णायमेयं अरहया, विनायमेयं अरहया, सुयमेयं अरहया रहमुसले संगामे' रथमुसल नामका जो संग्राम है उसे अर्हन्त भगवन्तने जाना है विशेषरूपसे जाना है तथा उसे याद जैसा किया है। सो हे भदन्त ! 'रहमुसले णं भंते ! स गासे वट्टमाणे के जइत्था ? के पराजइत्था' जब यह रथमुसल नामका सग्राम हो रहा था तब उसमें कौन२ तो विजय को पाये हैं और कौन२ हार गये हैं सो आप हमें कहिये ? तब इसके उत्तरमें प्रभुने उनसे कहा गोयमा' हे गौतम ! 'वज्जी विदेहपुत्ते चमरे असुरिंदे असुरकुमारराया जइत्या' बज्री शक्र, विदेहपुत्र कूणिक
ટીકાર્થ સૂત્રકારે આ સૂત્ર દ્વારા રથમસલ સંગ્રામની વકતવ્યતાનું નિરૂપણ કર્યું છે આ વિષયને અનુલક્ષીને ગૌતમ સ્વામી મહાવીર પ્રભુને એવો પ્રશ્ન પૂછે છે કે'णाणमेयं अरहया, विनायमेयं अरहया, सुयमेयं अरहया रहमुसले संगामे'
ભદન્ત! રથમુસલ નામના સંગ્રામને અહંત ભગવાને એ જાણે છે, વિશેષ રૂપે જાણે છે અને તેને જાણે કે યાદ જ કરી લીધું છે– તેમના સ્મરણપટલ પર કેરી सीधा छ, ते हे महन्त ! 'रहमसलेणं भंते ! संगामे वट्टमाणे के जइत्या ? के पराजइत्था ?' न्यारे ते २यमुस संग्राम यासतो तो, त्यारे भान आना વિજય ચ, અને કેને કેને પરાજય થયો ?
तो उत्तर मापता महाता२ प्रभु ४ छ- 'गोयमा !' हे गौतम ! 'वजी विदेहपुत्ते चमरे अमरिंदे असुरकुमारराया जइत्था' ०ी (3), વિદેહપુત્રથિ) અને અસુરેન્દ્ર અસુરકુમારરાય ચમરનો તે રથમૂસલ સંગ્રામમાં વિજય