Page Text
________________
भगवतीसूत्रे
टीका - पष्ठोद्देशके जीववक्तव्यता प्रतिपादिता, अथ सप्तमोदेशके जीव विशेषधान्यादियोनिवक्तव्यतामाह - 'अह भंते' इत्यादि ।
४२
4
अह भंते ! सालीणं, त्रीहिणं, गोधूमाणं, जत्राणं, जवजवाणं - एए सिणं धण्णाणं ' अथ हे भदन्त ! शालीनां कलमपष्टिकाप्रभृतिधान्यविशेषाणाम्, व्रीहीणां सामान्यतण्डुलानाम्, गोधूमानाम्, यवानाम्, यवयवानां यवविशेषाणाम्, एतेपां खलु धान्यानाम् ' कोट्ठा उत्ताणं, पलाउत्ताणं, मंचा उत्ताणं, माला उत्ताणं, उल्लित्ताणं, लित्ताणं, पिहियाणं' कोष्ठागुप्तानां कोष्ठे कुशुळे आगुप्तानाम् संरक्षितानां तत्र प्रक्षेपणेन संस्थापितानाम्, पल्यागुप्तानाम् पल्ये दनका उत्कृष्ट काल सातवर्षतकका है । तथा जघन्यकाल पूर्वोक्तरूप से अन्तर्मुहर्त्तका है ।
टीकार्थ- छठे उद्देशक में जीवकी वक्तव्यता कही गई है। अब इस सप्तम उद्देशक में जीचकी योनिभूत धान्यादिकी वक्तव्यता कही जा रही है सो गौतमने प्रभुसे ऐसा पूछा है कि 'अह भंते । सालीणं, वीहीण, गोधूमाणं, जवाणं, जवजवाणं एएसिणं घण्णाणं' हे भदन्त ! ये जो शालि, ब्रीहि, गोधूम, जौ यवयव आदि धान्यविशेष हैं इनमें अपने२ अङ्कुरोको उत्पन्न करनेकी शक्ति कितने कालतक रहती है ? कलम पष्टिका आदि जिसके अनेक प्रकार होते हैं ऐसी जो धान्य है वह शालि कहलाती है । सामान्यचावलों की उत्पत्ति जिससे होनी उसका नाम व्रीहि है एक विशेष प्रकारके जौका नाम जवजव । ये सब ' को उत्ताणं' चाहे कुशूल (कोठी) में संरक्षित हो रखे हुए हों चाहे 'पला उत्ताणं' वांस आदिके बने हुए पत्यमें धान्यके વિશેષતા સમજવી કે અળસી આદિના અંકુરોત્પાદન કાળ અધિકમાં અધિક સાત વર્ષી પન્તના છે, તથા જઘન્ય કાળ તા પૂવેકિત અન્તર્મુના જ છે.
ટીકાથ— છઠ્ઠા ઉદ્દેશકમા જીવનુ પ્રતિપાદન કરવામાં આવ્યું છે, હવે આ ઉદ્દેશકમા જીવની ચેાનિભૂત ધાન્યાદિની વકતવ્યતા કરવામાં આવે છે ગૌતમ સ્વામી આ विषयने अनुसक्षीने महावीर अने सेवा प्रश्न पूछे छे - 'अह भंते! सालीणं, वीहीणं गोधूमाणं, जवाणं जवजवाणूं, एएसि णं घण्णाणं' हे लहन्त ! शासि वीडि, घ, ४१, ચવયવ આદિ ધાન્યેામાં પાતપેાતાના અંકુરાને ઉત્પન્ન કરવાની શકિત કેટલા કાળ સુધી રહે છે? કલમ, ષષ્ટિકા આદિ જેના અનેક પ્રકાર હાય છે એવા ધાન્યને શાલિ (ઊંચી જાતના ચેાખા) કહે છે સામાન્ય જાતના ચાખાની જેમાથી ઉત્પત્તિ થાય છે એવા ધાન્યને ત્રીહિં (ડાંગર) કહે છે. એક વિશિષ્ટ પ્રકારના भवने ‘थवयव’ ४हे छे. मी मधा धान्यने लले 'कोट्टा उत्ताणं' अहीमां सुरक्षित
| SR No. | 009315 |
| Book Title | Bhagwati Sutra Part 05 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1963 |
| Total Pages | 880 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_bhagwati |
| File Size | 50 MB |