Page Text
________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श.७ उ.८ सू.१ छद्मस्थमनुष्यादिनिरूपणम् ६४७ यावत् क्षुद्रिकां वा, महालयां वा इत्यन्तम्, अत्र दीपकूटाकारशालादिदृष्टान्तानां दान्तिकयोजनां भगवानाह-'एवामेव गोयमा ! जीवे जारिसियं पुवकम्मनिवद्धं बौदि निव्वत्तेइ तं असंखेज्जेहिं जीवपएसेहि सचित्तीकरेइ खुड्डियं वा महल्लियं वा 'एवामेव' एवमेव अनेनैव प्रकारेण 'गोयमा !' हे गौतम ! 'जीवे' जीवः पाणी 'जारिसियं' यादृशीं यादृशाकाराम् 'पुव्वकम्मनिवद्धं ' पूर्वकर्मनिवद्धाम् 'वोदि' बोन्दि-शरीरम् 'निव्वत्तेइ' निवर्तयति-रचयति धारयतीत्यर्थः 'त' तां बोन्दिम् 'असंखेज्जेहिं' असंख्येयः 'जीवपएसेहि' जीवप्रदेशैः 'सचित्तीकरेइ' ' सचित्तीकरोति चेतनायुक्तां करोति, 'खुड्डिय वा महल्लियं वा' क्षुल्लिका वा महालयां वा बोन्दिम् । इति ।
तथा च यावत्करणात्-'राजप्रश्नीये उक्तमधस्तनवाक्यं स ग्राह्यम्-'समे चेव जीवे, से गूणं भंते ! हत्थीओ कुथू अप्पकम्मतराए चेव, अप्पकिरियतराए चेत्र, अप्पासवतराए चेब, कुन्थुओ हत्थी महाकम्मतराए चेव, महाकिरियतराए दष्टान्तो की योजना दाष्टान्तिक में करते हुए भगवान ने कहा है कि'एवामेव गोयमा ! जीवे जारिसियं इत्या०' हे गौतम ! जीव पूर्वकर्म द्वारा निवद्ध जैसा शरीर धारण करता है- उस शरीर को वह अपने असंख्यात प्रदेशो द्वारा ही चेतनायुक्त करता है- चाहे वह शरीर क्षुद्र-छोटा हो चाहे बडा हो । 'जाव खुड्डियं वा' में जो यावत् पद् आया है- उससे राजपनीय सूत्र में यह वाक्य संग्रहीत किया गया है- 'समेचेव जीवे, से गूणं भंते ! हत्थी उ कुथु अप्पकम्मतराएचेव इत्या०' इस वाक्य का भाव इस प्रकार से है-जैसे दीपक जय किसी विशाल कूटाकारशाला में रख दिया जावे-तब दीपक का ત્યાં સત્રકારે દીપકૂટાગાર શાલાદિકના દષ્ટાન્ત દ્વારા આ વિષયનું નીચે પ્રમાણે પ્રતિપાદન यु छ- 'एवामेव गोयमा ! जीवे जारिसियं त्या" हे गौतम ! 94 પિતાના પૂર્વકર્મ દ્વારા નિબદ્ધ જે શરીરને ધારણ કરે છે, તે શરીરને તે પિતાના અસંખ્યાત પ્રદેશ દ્વારા જ ચેતના યુક્ત કરે છે– ભલે તે શરીર ક્ષુદ્ર (નાનુ) હેય કે माटु डाय "जाव खुड़ियं वा" मा 'जाव (यावर)' पानी प्रयोग ४२वामा આવ્યો છે, તેનાદ્વારા રાજકશ્રીય સૂત્રમાં આપેલા આ સૂત્રપાઠને ગ્રહણ કરવામાં આવ્યું છે"समेचेव जीवे, से गृणं भंते ! हत्थी उ कुंथु अप्पकम्मतराए चेव इत्यादि" આ વાકયને ભાવાર્થ નીચે પ્રમાણે છે–જેમ કોઈ દીવાને કઈ વિશાળ કૂટાકારશાળામાં મૂકવામાં આવે તો તે દીવાને પ્રકાશ તે સમસ્ત કુટાકારશાળામાં ફેલાઈ જાય છે, એ જ
| SR No. | 009315 |
| Book Title | Bhagwati Sutra Part 05 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1963 |
| Total Pages | 880 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_bhagwati |
| File Size | 50 MB |