________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श. ७ उ. ८ सू. १ छद्मस्थमनुष्यादिनिरूपणम् ६४१ केवलेन ब्रह्मचर्यवासेन, केवलाभिः प्रवचनमातृभिः सिद्धः, बुद्धः, मुक्तः, सर्वदुःखानामन्तं कृतवान् किम् ? भगवानाह - नायमर्थः समर्थः । गौतमः पृच्छति तत् केनार्थेन भदन्त ! एवमुच्यते - छद्मस्थो मनुष्यः केवलेन संयमादिना यावत् केवलाभिः प्रवचनमातृभिः नो सिद्धः, नो बुद्धः, नो मुक्तः, नो वा सर्वदुःखानामन्तं कृतवान् ! इति, भगवान् आह - हे गौतम ! अतीतानन्तसे यहां पर भी कहना चाहिये - यावत् ' अलमस्तु ' यहाँ तक यहाँ यावत् पद से 'केवलेन संवरेण' केवल संवरमात्र से, 'केवलेन ब्रह्मचर्य - वासेन' केवल ब्रह्मचर्य से 'केवलाभिः प्रवचनमातृभिः' केवल प्रवचन माताओंके पालने से, 'सिद्ध' सिद्ध हुआ है, 'बुद्ध' बुद्ध हुआ है ! 'मुक्त:' मुक्त हुआ है ? ' सर्वदुःखानामन्तं कृतवान् समस्त दुःखोंका अन्त करनेवाला हुआ है ? इसके उत्तर में प्रभु कहते है कि हे गौतम ! 'नायमर्थः समर्थः ' यह अर्थ समर्थ नहीं है । इस पर गौतमस्वामी प्रभु से पूछते है कि- 'तत् केनार्थेन भदन्त ! एव मुच्यते-छद्मस्थो मनुष्यः केवलेन संयमादिना यावत् केवलाभिः प्रवचनमातृभिः नो सिद्धः नोबुद्धः नो मुक्तः नो वा सर्वदुःखानामन्तं कृतवान् " हे भदन्त ! ऐसा आप किस कारण से कहते है कि छद्मस्थ मनुष्य केवल संयम
"
'
भ्मही ं 'जाव' (यावत्) यथा 'केवलेन संवरेण, केवलेन ब्रह्मचर्यवासेन, केवलाभिः प्रचचनमातृभिः ' या शब्होने अणु उरखाना छे हुवे प्रश्नने। माहार આ પ્રમાણે બની- હે ભદન્ત! વ્યતીત થયેલા અન ત શાશ્વતકાળમા શુ કેાઈ છદ્મસ્થ મનુષ્ય માત્ર સંયમથી, માત્ર સ વથી, માત્ર બ્રહ્મચર્યંના સેવનથી, માત્ર પ્રવચન भाताम्मोनु पालन ४२वाथी, सिद्धः, बुद्धः, मुक्तः, सर्वदुःखानामन्त कृतवान् ' सिद्ध, बुद्ध, भुक्त, अने समस्त दु:मोनो गर्ता जन्यो भरो ? ' एवं जहा पढमसए चउत्थे उद्देसए तहा भाणियव्वं जात्र अलमत्यु' हे गौतम! डेला શતકના ગાથા ઉદ્દેશકમા કહ્યા પ્રમાણેજ કયન અહીં ગ્રહણ કરવુ શબ્દ સુધી ગ્રહણ કરવુ. તે ઉદ્દેશકમાં આ પ્રમાણે કથન કર્યુ છે
તે કથન ‘અલમસ્તુ'
गौतम खाभीना प्रश्ननो भवाम भापता महावीर अलु उडे छे- 'नायमर्थः समर्थः ' हे गौतम! मेवु स ंभवी शस्तु नथी
તેનુ કારણ જાણવાની જિજ્ઞાસાથી ગૌતમ સ્વામી આ પ્રમાણે પ્રશ્ન પૂછે છે– 'तत् केनार्थेन भदन्त ! एवमुच्यते- 'छद्मस्थो मनुष्यः केवलेन सयमादिना यायत् केवलाभिः प्रवचनमातृभिः नो सिद्धः, नो बुद्धः, नो मुक्तः, नो वा सर्वदुःखानामन्तं कृतवान्' से लहन्त ! साथ था रहो मेधुं आहे! छे! है छझस्थ