________________
६१०
-
भगवतीमो भवति ! 'अवसेसा जहा जीवा, जाव-वेमाणिया' अवशेपाः यथा समुच्चयजीवा स्तथैव कामिनोऽपि भवन्ति, अथ च भोगिनोऽपि, भवन्ति, यारत-बानन्यन्तरा ज्योतिपिका वैमानिकाच विज्ञेयाः । गौतमः पृच्छति-'एएसिणं भंते ! जीवाणं कामभोगीणं, नो कामीणं, नो भोगीणं भोगीण य कयरे कयरे हितो जाव विसेसाहिया वा?' हे भदन्त ! एतेपां खलु पूर्वोक्तानां जोवानां कामभोगिनां नो कामिनां नो भोगिनां मोगिनां च मध्ये कतरे कियन्तो जीवा; कतरेभ्यो जीवेभ्यो यावत्-अल्पा बा. बहुका वा, तुल्या वा; विशेषाधिका वा वर्तन्ते ? चौइन्द्रियजीव कामी भी होते हैं और भागी भी होते हैं ! 'अबसेसा जहा जीवा जाव वेमाणिया' बाकी के और जो जीव इन जीवों के मिवाय हैं-वे सब लमुच्चय जीवांकी तरह कामी भी होते हैं और मोगी भी होते हैं ! यहां यावत् शब्दसे वानन्यन्तर और ज्योतिषी इन देवोंका ग्रहण हुआ है। इससे वानव्यन्नर, ज्योतिषी' और वैमानिक देव कानी और भागी दो प्रकार के होते हैं ऐसा जानना चाहिये । अब प्रभु से गौतम ऐसा पूछते हैं-एपर्मिणं भंते ! जीवाणं कामभोगीणं नो कामीणं, नो भोगीणं भोगीणं य कयरे कयरेहिंतो जाव विसे साहिया वा' हे भदन्त ! इन कामभोगी नोकामी, नोभोगी और भोगी जीवोंके बीचमें कौन जीव किनजीवोंकी अपेक्षा से अल्प हैं ? कौन जीव किन जीवोंकी अपेक्षा से बहुत हैं ? कौन जीव किनजीवोंके समान हैं ? तथा कौनजीव किन जीवोंकी अपेक्षा विशेषाधिक यतुरिन्द्रय ॥ ४भी पy सय छ भने मी ५ डाय छ ' अवसेसा जहा जीवा जाव वेमाणिया । मीना वैमानिः पतन ५५ ७॥ पशु सामान्य पनी જેમ કામી પણ છે અને ભોગી પણ છે એટલે કે વાનવ્યતા, નિષી અને વૈમાનિક દે કામી પણ હોય છે અને ભોગી પણ હોય છે.
હવે ગૌતમ સ્વામી તેમને અપળહત્વને અનુલક્ષીને આ પ્રમાણે પ્રશ્ન पूछे छे 'एएसिणं भंते ! जीवाणं कामभोगीणं नो कामीणं, नो भोगीणं भोगीण य कयरे कयरेहि तो जाव विसेसाहिया वा । महन्त ! ते समभागी ને કામી ( કામ રહિત ) નો ભોગી ( ભોગ રહિત ) અને ભોગી જીવોને સંખ્યાની દૃષ્ટિએ વિચાર કરવામાં આવે તે કયા છો કયા જી કરતા ઓછા છે ? કયા જીવી કયા છો કરતા વધારે છે ? કયા છે ક્યા બરાબર છે ? અને કયા છો કયા જીવો કરતાં વિશેષાધિક છે ?