________________
प्रमेयचन्द्रिकाटीका श.७ उ. ६. ५ भाविभरत क्षेत्रीय मनुष्याहारनिरूपणम् ५७३ प्रमाणमात्रं जलं वाहयिष्यतः, तदपि च खलु जलं बहुमत्स्य- कच्छपाकीर्णे, नो चैव खलु अन्हुलं भविष्यति, ततः खलु ते मनुष्याः सूर्योद्गमनमुहूर्ते च सूर्यास्तगमनमुहूर्ते च विलेभ्यो निर्द्धाचिष्यन्ति, निर्धाव्य विलेभ्यो मत्स्यकच्छपान स्थलानि ग्राइयिष्यन्ति, ग्राडयित्वा शीतातपतप्तैः मत्स्यकच्छपैः एकविंशतिवर्षसहस्राणि वृत्तिं कल्पयन्तो विहरिष्यन्ति । ते खलु भदन्त ! मनुष्याः निश्शीलाः, निर्गुणाः, निर्मर्यादाः, निष्प्रत्याख्यानपोषधोपवासाः जलको बागी । (सेवि य णं जले बहु मच्छकच्छभाइन्ने णो चेत्र णं आउबहुले भविस्सइ) उनका वह जल अनेक मत्स्यों और कच्छपों से भरा हुआ रहा करेगा । उसमें वह पानी बहुत तो होगा नहीं (तए णं से मणुया सूरूग्गमणमुहुत्तंसि य सूरत्थमणमुनसि य विलेहिंतो निद्वाहिंति निद्राइत्ता बिलेहिंतों मच्छकच्छभे थलाई गाहेहिंति, गाहिता सियातवतत्तएहिं मच्छकच्छ एहिं एकवीसं वाससहस्साइं वित्तिं कप्पेमाणा विहरिस्सति तब वे मनुष्य सूर्योदय होनेके समय पर एक मुहूर्त्त सूर्यचढे वहांतक बाहर निकलेगे और सूर्यके अस्त होने के बाद एक सुतक अपने बिलोंसे बाहर निकलेंगे । निकलकर वे मछलियों को और कच्छपोंको उस पानी में से बाहर निकालकर जमीन पर रखेगे । वहां रखकर वे शर्दी और घाम- धूपसे तप्त हुई उन मछलियों से एव कच्छपों से २१ हजार वर्षतक (इसी तरहसे करके) अपना जीवन निर्वाह करेगे । ( तेणं भंते ! मणुया निस्सीला, ( सेवियणं जले बहु मच्छकच्छभाइन्ने णो चेवणं आउवहुले भविस्सइ) તે નદીઓમાં વધારે પાણી તેા હરશે નહીં, છતા પણુ તે પાણીમાં અનેક માછલાં અને કાચમા રહેતા હરી ( तपणं मया - मुग्गणमुत्तं सिय सूरत्थमणमुत्तं सिय विलेहिंतो निद्धार्हिति, निदाइत्ता बिलेहिंतो मच्छकच्छभे थलाइ गाहेहिंति, गाहित्ता सियातवतत्तएहिं कच्छ एहि एकवीस वास सहरसाई विर्त्ति कप्पेमाणा विहरिस्संति) તે મનુષ્યા સૂર્યાર્દય થયા બાદ એક મુહૂ પ્રમાણુ સમય સુધી અને સુરત ખાદ એક મુહૂર્ત પ્રમાણુ કાળ સુધી પેાત પેાતાનાં ખિલરૂપ નિવાસ્થાનેામાંથી બહાર નીકળીને તેઓ એ પાણીમાંથી માંછલીએ અને કાચમાને બહાર કાઢશે. તેમને બહાર કાઢીને તે તેમને જમીન પર સૂકો શીત અને તડકાથી સુકાયેલી તે માછલીએ અને કાચખના તેએ આહાર કરશે ૨૧ હજાર વર્ષાં સુધી આ પ્રમાણે કરી કરીને તે મનુષ્યે તેમને निर्वाह न्यसावशे. (तेणं भते मणुया निस्सीला, निग्गुणा, निम्मेरा निपच्चक्खाण
मच्छ
1