________________
प्रमेयचन्द्रियटीका श.७ उ.६ सू०४ भाविभरतक्षेत्रीयमनुष्यावस्थानिरूपणम् ५६५ अकार्यनित्योधताः अकर्तव्यकर्मणि नित्यतत्पराः, “गुरुनियोगविनयरहिताश्च गुरूणाम् मातापित्रादीनां नियोगे आज्ञापालने विनयरहिताः अविनीताः, अथवा गुरुषु मातापित्रादिषु नियोगेन आवश्यकतया यो विनय स्तेन रहिताः, 'विकलरूवा, परूढनह-केस-मंसु-रोमा, काला, खर-फरुस-शामवन्ना, फुसिरा', विकलरूपा:-अङ्गभङ्गतया विकृतावयवरूपवन्तः, प्रख्ढनख-केश-श्मश्रु-रोमाणः, प्रवर्द्धित-नख-केश श्मश्रु-रोमवन्तः, कालाः अत्यन्तकृष्णवर्णाः, खरपरुषध्यामवर्णाः खरपरुषाः अतीवकठोरस्पर्शवन्तः, ध्यामवर्णाः धूम्रवर्णाः, स्फुटितशिरसा विकीर्णकेशाः 'कविल-पलियकेसा, बहुण्डारुसंपिणद्धदुईसणिज्जरूवा, संकुडियवलितरंगपारवेढियंगमंगा' कपिलपलितकेशाः = धवलपरिणतकेशाः, बहुस्नायुसंपिनद्धदुर्दशनीयरूपाः बहुभिः स्नायुभिः शिराभिः संपिनद्धंकार्यमें ये नित्य ही तत्पर रहेंगे । माता पिता आदि गुरुजनोंकी आज्ञा के पालन करनेमें ये विनय रहित अविनीत होंगे अथवा माता पिता आदिके विषयमें आवश्यक विनयसे ये रहित होंगे । 'विकलरूवा, परूढनहकेसमंसु रोमा, काला, खर-फरुस-झामवन्ना फुट्टसिरा' अङ्गभंगवाले होनेके कारण इनके अवयवोंका रूप विकृत होगा, इनके नख, केश, दाढी के बाल और रोम मात्रा से अधिक बढे रहेंगे । ये अत्यन्त कृष्णवर्णवाले होंगे । इनका स्पर्श अत्यत कठोर होगा धुमके जैसा इनका वर्ण होगा मस्तकके बाल इनके इधर उधर विखरे रहेंगे। 'कविल पलियकेसा, बहुण्हारसंपिणद्धदुईसणिज्जरूवा, संकुडिय बलितरंगपरिवेढियंगसंगा' इनके बाल पके हुए सफेद होने पर भी कुछ२ पीले रहेंगे । इनका रूप अनेक शिराओं से કરવા યોગ્ય કાર્ય કરવાને તેઓ તત્પર થશે, માતા પિતા આદિ ગુરુજને પ્રત્યે જે रे विनय ताले त विनय शुष्णुथा तम। २डित श "विकलरूवा, परूढ नहकेसमसुरोमा, काला, खर, फरूस झामवन्ना, फुटसिरा" तमा मोड ખાપણુવાળા અંગે વાળા હશે તે કારણે તેમના અવયવનુ રૂપ વિકૃત હશે, તેમના નખ, કેશ, દાઢીનાવાળ અને રૂમ પ્રમાણમાં અધિક વૃદ્ધિ પામતા રહેશે તેમને વર્ણ અત્યંત કૃષ્ણ હશે, તેમનો સ્પર્શ અત્યંત કઠોર હશે ધૂમસમાન તેમનો વર્ણ હશે, भने तमना भरत ५२ना वा माम तेम विपरायेा शे "कविल पलियकेसा, वहुण्हारु संपिणद्धदसणिज्जख्वा, बलितरगपरिवेढियगमंगा" तमना वासा સફેદ હોવા છતા થડે અશે પીળાશ પડતા હશે તેમનું રૂપ અનેક શિરાઓથી સબદ્ધ