________________
भगवतीको
मूलम् - वणस्सइकाइया णं अंते । किं कालं सङ्घप्पाहारगा वा सब महाहारगा वा भवंति ? गोयमा ! पाउसवरिसारत्तेसु णं एत्थ णं वणसइकाइयों सहमहाहारगा भवति, तयाणंतरं च णं सरए, तयाणं तरं च णं हेमंते, तयाणंतरं च णं वसंते, तयाणंतरं चणं गिम्हे । गिम्हा सु णं वणस्सइकाइया सवप्पाहारगा भवंति । जइ णं भंते! गिम्हासु वणस्सइकाइया सवप्पाहारगा भवंति, कम्हा णं भंते! गिम्हासु बहवे वणस्सइकाइया पत्तिया, पुफिया, फलिया, हरियगरेरिज्जमाणा, सिरीए अईव अईव उवसोभेमाणा, उवसोभेमाणा चिहंति ? गोयमा ! गिम्हासु णं बहवे उसिणजोणिया जीवा य, पोग्गला य वणसइकाइयत्ताए वकमंति विउक्कसंति, वयंति, उववजंति, एवं खलु गोयमा ! गिम्हासु बहवे वणस्सइकाइया पत्तिया, पुफिया, जाव चिति ॥ सू० १ ॥
छाया - वनस्पतिकायिकाः खलु भदन्त ! कं कालं सर्वाल्पाहारका वा, सर्वमहाहारका वा भवन्ति ? गौतम ! प्रावृड्- वर्षारात्रयेोः खलु, अत्र खलु वनस्पतिकायिक आहारवक्तव्यता
वणस्सइकाइयाणं भंते !" इत्यादि ।
सूत्रार्थ - (वणस्सइकाइयाणं भंते ! किं कालं सव्वप्पाहारगा वा, सव्वमहाहारणा वा भवति) हे भदन्त । वनस्पति कायिक जीव किस काल में सब से कम अल्प आहारवाले होते हैं और किस कालमें
४२६
८
વનસ્પતિકાયિક જ્વાના આહારની વતવ્યતા
'वणस्सइकाइयाणं भंते !' इत्यादि
सूत्रार्थ - ( वणरूसइकाइयाणं भंते । किं कालं सम्बप्पाहारगा वा, सव्वमहादारगा वा भवंति ?) डे महन्त ! वनस्पति अयि लव या अणे (ऋतुमां) સૌથી અ૫ આહારવાળા હાય છે, અને કયે કાળે સૌથી અધિક આહારવાળા હાય છે ?