________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श.७ उ.२ सू.३ प्रत्याख्यानस्वरूपनिरूपणम् ३९७ है गौतम ! सर्वस्तोकाः सर्वेभ्योऽल्पाः जीवाः पञ्चन्द्रियत्तियग्योनिका मूलगुणप्रत्याख्यानिनो भवन्ति, 'उत्तरगुणपञ्चक्रवाणी असंखेज्जगुणा' उत्तरगुणप्रत्याख्यानिनः असंख्येयगुणाः 'अपञ्चक्खाणी असंखिज्जगुणा' अप्रत्याख्यानिनः असख्येयगुणा भवन्ति । गौतमः पृच्छति-'एएसि णं भंते ! मणुस्साणं मूलगुणपचकवाणीणं पुच्छा' हे भदन्त ! एतेषां खलु मनुष्याणां मूलगुण'प्रत्याख्यानिनाम् , उत्तरगुणप्रत्याख्यनिनाम् , अप्रत्याख्यानिनां च मध्ये कतरे कतरेभ्यः अल्पा वा, वहुका वा, तुल्या वा, विशेषाधिका वा? इति पृच्छा, भगवा- नाह-गोयमा ! सम्वत्थोवा मणुम्सा मूलगुणपञ्चक्खाणी, उत्तरगुणपञ्चकवाणी हे गौतम ! 'सव्वत्थीवा जीवा पंचिंदियतिरिक्खजोणियामूलगुणपच्चक्खाणी' सबसे कम मूलगुणप्रत्याख्यानी पचेन्द्रियतिर्यश्च हैं। 'उत्तरगुणपञ्चक्खाणी असंखेजगुणा' तथा उत्तरगुणप्रत्याख्यानी पंचेंद्रिय तियेच असंख्यातगुणे हैं और 'अपच्चरवाणी असंखिजगुणा' अपत्याख्यानी पंचेन्द्रियतिर्यच असंख्यातगुणे हैं । अब गौतमस्वामी प्रभुले ऐसा पूछते हैं कि 'एएसिं णे भंते ! मणुस्लो णं मूलगुणपच्चक्खाणी णं पुच्छा' हे भदन्त ! इन मूलगुणप्रत्याख्यानी मनुष्योंके बीचमें, उत्तरगुणपत्याख्यानी मनुष्योंके बीच में, और अप्रत्याख्यानी मनुष्योंकि बीचमें कौनरसे जीव किनर जीवोंकी अपेक्षा कम हैं, कौन२ से जीव किन२ जीवोंकी अपेक्षा अधिक हैं, कौनरले जीव किन२ जीवोंके समान हैं तथा कौन२ से जीव किन जीवोंसे विशेषाधिक 'सवत्थोवा जीवा पंचिंदियतिरिक्खजोणिया मूलगुणपञ्चक्खाणी' भूससुशुप्रसाण्यानी पथन्द्रिय तिच्या सौथा मा छे 'उत्तरगुणपञ्चक्रवाणी असं खेज्जगुणा' भूलए प्रत्याध्यानी येन्द्रिय तिय"या ४२di Gत्तरगुष्य प्रत्यायनी पथन्द्रिय तिय या मसात छ. 'अपञ्चक्खाणी अस खिज्जगुणा' भने અપ્રત્યાખ્યાની પચેન્દ્રિય તિર્યંચે તે ઉત્તરગુણ પ્રત્યાખ્યાની કરતાં અસ ખ્યાતગણ છે
वे मनुष्य। विष गौतम स्वामी सेवा प्र पूछे छ- 'एएसि णं अंते! मणुस्साणं मूलगुणपञ्चक्खाणी णं पुच्छा' 3 d! भूगुष्य प्रत्याभ्यानी, ઉત્તરગુણ પ્રત્યાખ્યાની અને અપ્રત્યાખ્યાની મનુષ્યોની સંખ્યાની સરખામણી કરવામાં આવે તે કયા કયા પ્રકારના મનુષ્ય કયા કયા પ્રકારના મનુષ્ય કરતાં ઓછા છે? કયા કયા પ્રકારના મનુષ્ય ક્યા કયા પ્રકારના મનુષ્ય કરતાં વધારે છે? ક્યા કયા પ્રકારના મનુષ્ય કયા કયા પ્રકારના મનુષ્ય જેટલા જ છે અને કયા ક્યા પ્રકારના મનુષ્ય કયા કયા પ્રકારના મનુષ્ય કરતાં વિશેષાધિક છે?