Page Text
________________
1
प्रमेयचन्द्रिका टीका. श. ७. उ. १ सू. ११ गखातीतादिपानभोजननिरूपणम् ३४३ aff कियत्प्रमाणमित्यत आह- ' संजमजायामायावत्तियं' संयमयात्रामात्राप्रत्ययिकम्, संयमस्य यात्रा - अनुपालनम्, सैव मात्रा आलम्बनरूपा सैच प्रत्ययः = कारणं यत्र स तथा तम् - संयमपालन हेतु कमित्यर्थः, 'संजम भारवहणट्टयाए ' संयमभारवहनार्थतायें, संयमभारस्य वहनार्थतायै केवलं संयमभारं वोडुमित्यर्थः गाडीकी घूर में ओंगन इसी लिये दिया जाता है कि गाडी के
चलने में कोई रुकावट न हो और वह अपना काम करती रहे इसी तरहसे मुनिजन आहार जो लेते हैं वे केवल इसी ख्यालसे लेते हैं कि शरीर की स्थिरता बनी रहें और यह धर्मध्यान आदि काम में साधक होता रहे । ताकि अधिक से अधिक कर्मों की निर्जरा होती रहे । स्वाद या शरीरपोषण के निमित्त वे आहार नहीं लेते हैं । यही भाव व्रणानुलेपनका समझना चाहिये । यही बात 'प्राणधारणार्थमेवाहारकरण' इस टीकावाक्यसे समझाई गई है ।
'संजमजाया मायावत्तियं' आहार कितने प्रमाण में करना चाहिये? इस प्रश्नके उत्तर में प्रभु कहते हैं कि- साधुको आहार इतनी ही मात्रामें करना चाहिये कि जिस से संयमयात्रा निर्वाह करने में किसी भी प्रकार की बाधा न आवे तथा जो संयम को पालन करने में हेतुभूत बना रहे. ' संजम भारवहणट्टयाए ' यह तो अभी प्रकट कर ही दिया गया है कि मुनीजन जो आहार लेते है वे तप बढानेके लिये ही लेते हैं शरीरमें बल पराक्रम આવે છે કારણ કે એમ કરવાથી ગાડાને ચાલવામા સરળતા રહે છે, એ જ પ્રમાણે મુનિજના પણ એટલા માટે જ આહાર કરે છે કે શરીરની સ્થિરતા ટકી રહે અને તે ધર્મ ય ન આદિ કામમાં સાધક થતું રહે આ રીતે જ વધારેમાં વધારે કર્માની નિરા થતી રહે છે. તેએ સ્વાદ અથવા શરીરપેષણને નિમિત્તે આહાર લેતા નથી ત્રણાનુલેપનના પણ એવા જ ભાવા` સમજવે. એ જ વાત 'प्राणधारणार्थमेवाहार करणं' આ ટીકાવાય દ્વારા સમજાવવામાં આવી છે
सजमजायामायावत्तियं ' हवे सूत्रार मे समन्नवे छे डे साधुन्नोभे કેટલા પ્રમાણમાં આહાર લેવા જોઈએ- સાધુજનાએ એટલે જ આહાર લેવા જોઇએ કે જે સંયમયાત્રામા–સયમનુ પાલન કરવામાં મદદરૂપ થઇ પડે, અને જે સયમનુ પાલન કરવામાં હેતુભૂત થઇ પડે– સયમના પાલનમાં વિઘ્નરૂપ થઇ પડે એવા આહાર तेमध्ये ४२वा लेहो नहीं, भुनिष्टनो ने माहार से छे ते 'स जमभारवहणट्टयाए ' તે તપની વૃદ્ધિ કરવા માટે જ લે છે શરીરમાં બળ, પરાકમ આદિની વૃદ્ધિ કરવા
--
| SR No. | 009315 |
| Book Title | Bhagwati Sutra Part 05 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1963 |
| Total Pages | 880 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_bhagwati |
| File Size | 50 MB |