________________
-
भगवतीसूत्रे 'एवं पंच दंडगा नेयव्वा'-एवं तथैव चतुर्विशतेरपि नैरयिकादिवैमानिकान्तपदानां समुच्चयजीवपदस्य चैकस्य वक्ष्यमाणरीत्या पञ्च दण्डकाः (५+२५=१२५ संख्यकाः) आलापकाः नेतव्याः विज्ञेयाः । तानेव पञ्च दण्डकान् प्रदर्शयति 'दुक्खी दुक्खेणं फुडे ?' दुःखी दुःखेन स्पृष्टः ? इति प्रथम आलापकः १, 'दुक्खी दुक्खं परियायइ' दुःखी दुःखहेतुककर्मवान् दुःखंकर्म पर्याददाति सामस्त्येन उपादत्ते गृह्णाति निधत्तादिकं करोतीत्यर्थः, इति द्वितीयः २, दुक्खी दुक्रवं उदीरेइ' दुःखी दुःक्खम् उदीरयति-इति तृतीयः ३, 'दुक्खी दुक्खं वेएड' दुःखी दुःखं वेदयति-इति चतुर्थः ४, 'दुक्खी दुक्खं निजरेइ' दुःखी दुःखं निर्जस्यति' इति पञ्चमो दण्डको वोध्य; ५, उदीरणवेदननिर्जरणानां स्वरूपं पूर्वमुक्तमेवेति ॥ म. ७ ॥ वैमानिक देवोंतक का दण्डक जानना चाहिये । “एवं पंच दंडगा नेयच्चा' इसी तरह से नैरयिक से लेकर वैमानिक तक के २४ पदों के तथा एक समुच्चय जीव पद के ५-५ दण्डक-आलापक-सूत्र जानना चाहिये- इस तरह कुल सूत्रों की संख्या १२५ हो जाती है। वे ५ दण्डक प्रत्येक पद के इस प्रकार से हैं-दुक्खी दुक्खेणं फुडे' दुःखी जीव दुःख से- दुःखजनक कर्म से स्पृष्ट होता है १, 'दुक्खी दुक्खं परियायइ' दुःखी जीव दुःखजनक कर्म को सब तरफ से ग्रहण करता है अर्थात् निधत्तादि अवस्थावाला उन्हें बनाता है 'दुक्खी दुक्खं उदीरे इ' दुःखजनक कर्मवाला जीव दुःखजनक कम की उदीरणा करता है ३, “दुक्खी दुक्ख वेए इ' दुःखजनक कर्मवाला जीव दुःख.. जनक कम का वेदन अनुभव करता है ४, 'दुक्खी दुक्खं निजरेइ' माताप समवा. 'एवं पंच दंडगा नेयव्या शत ना२४थी साधन વિમાનિક સુધીના ૨૪ પદે તથા એક સમુચ્ચય જીવપદનું, એવી રીતે ૨૫ પદેમાંના પ્રત્યેક પદોને પાંચ પાંચ આલાપક સૂત્ર સમજવા. આ રીતે કુલ ૧૨૫ આલાપક સુત્રો બનશે. પ્રત્યેક પદના જે પાંચ આલાપક સૂત્ર કયાં છે તે નીચે પ્રમાણે सभावा- (१) 'दक्खी दक्खेणं फुडे हुभी 94 :मन भ६ स्Yष्ट' थाय छे, (२) 'दक्खी दक्खं परियायइ' भी वहन मन બધી તરફથી ગ્રહણ કરે છે એટલે કે તેને નિત્તાદિ અવસ્થાવાળું બનાવે છે(૩) 'दुक्खी दुक्खं उदीरेई' हुमन माण हुन भनी हा ४२ छे. (४) दक्खी दक्खं वेएई' न ४ वाणा व मन भ' वेदन (मनुम१) ४२ छे. (५) 'दुक्खी दुक्खं निज्जरेइ' भी ७१ हुमन