________________
चन्द्रिकाटीका श. ६ उ. ९ . ३ देवज्ञानाज्ञानस्वरूपनिरूपणम्
१९३
2
1
'हंता जाण, पास' गौतमः पृच्छति विशुद्धदेश्यः खलु भदन्त ! देवः समवहताऽसमवहतेन आत्मना अविशुद्धलेइयं देवं देवीम् अन्यतरं जानाति, पश्यति? भगवानाह - हन्त सत्यम्, विशुद्धलेश्यो देवः सम्यग्दृष्टित्वात् उपयुक्तत्वाच अविशुद्धलेश्यं देवं जानाति पश्यति ११ (३) । 'विशुद्धले से णं भते ! देवे समोहयाऽसमोहरणं विसुद्धलेस्सं देवं देवि अण्णयरं जाण, पासइ हंता जाण, पास' गौतमः पृच्छति - विशुद्धलेश्यः खलु भदन्त ! देवः समवहदेवं देवि अण्णयरं जाणइ पास' हे भदन्त । विशुद्ध लेश्यावालासम्यग्दृष्टि देव समव असमवहत उपयुक्त अनुपयुक्त आत्मा द्वारा अविशुद्ध श्यावाले देवक, देवी को तथा इनमें से किसी एक को जानता देखता है क्या ? उत्तर में प्रभु कहते हैं 'हंतो जाइ पासह' हां, गौतम ! विशुद्धलेश्यावाला देव सम्यग्दृष्टि होनेके कारण अपने विशुद्ध अवधिज्ञान के द्वारा उपयुक्त हो कर अविशुद्धयावाले देवादिकों को जानता देखता है । १२वें विकल्प के प्रश्न करते हुए गौतम प्रभुसे 'विद्धलेस्सेणं भंते । देवे समोहयाऽसमोहरणं विसुद्ध - लेस्स देवं देवि अण्णयरं जाणइ पासई' ऐसा पूछ रहे हैं कि हे भदन्त ! विशुद्धलेश्या वाला देव उपयुक्त अनुपयुक्त आत्मा द्वारा क्या विशुद्ध लेश्यावाले देवादिकों को जानता देखता है ? उत्तर में प्रभु से कहते हैं कि 'हता जाणइ पास' हां, गौतम ! विशुद्धलेश्यावाले देव सम्यग्दृष्टि होनेसे और उपयुक्त होनेसे विशुद्धलेश्यावाले देवादिकों को
देव, देवि अण्णयरं जाणइ पासइ ? ' डे अहन्त । विशुद्ध श्यावाणी व-सभ्यદૃષ્ટિદેવ ઉપયુકત અનુપયુકત આત્મા દ્વારા અવિશુદ્ધ લેશ્યાવાળા દેવ, દેવીને, કે અન્ય अधने शु नली-हेमी राडे छे ? उत्तर- 'हंता, जाणइ पासइ 'डा, गौतम દેવ તેમને જાણી દેખી શકે છે. કારણ કે વિશુદ્ધ લેશ્યાવાળે દેવ સમ્યગદૃષ્ટિ હોય છે, તે તેના અવધિજ્ઞાનનો ઉપયોગ કરીને અવિશુદ્ધ વૈશ્યાવાળા દેવાદિને જાણી શકે છે. हुवे गौतभ स्वाभी मारभां लंग विषे अश्न पूछे - ' विसुद्धलेस्सेणं भंते ! देवे समोहया ऽ समोहए णं विसुद्धलेस्सं देवं देवि अण्णयरं जाणइ पासह ?" હે ભદન્ત ! વિશુદ્ધ લેસ્યાવાળા દેવ ઉપયુકત અનુયુકત આત્મા દ્વારા વિશુદ્ધ લેસ્યાવાળા દેવને દેવીને અથવા અન્ય કાઇને શુ જાણે-દેખે છે? તેને ઉત્તર આપતા મહાવીર પ્રભુ
छे- 'हंता, जाणइ पासइ ' डा गौतम! विशुद्ध सेश्यावाणी हेव सभ्यगूहष्टि હાવાથી અને ઉપયુકત (ઉપયોગ યુક્ત) હાવાથી વિશુદ્ધ લેશ્યાવાળા દેવાદિકાને જાણી શકે છે અને દેખી શકે છે હવે ઉપર્યુકત વિષયના ઉપસંહાર કરતા સૂત્રકાર કહે છે