Page Text
________________
चन्द्रिका टीका श. ६ उ.८ सू. ३ लवणसमुद्रस्वरूपनिरूपणम्
९४६
་
टीका - अनन्तरं जीवानां स्वभावतो निरूपणं कृतम्, साम्मतं लवणसमुद्रादीनां स्वभावतो निरूपणमारभ्यते - 'लवणे णं भंते' इत्यादि । लवणे णं ते! समुद्दे किं उसिभोदए, पत्थडोदए, खुभियजले, अखुभियजले ?' गौतमः पृच्छति - हे भदन्त ! लवणसमुद्रः किम् उच्छ्रितोदकः उच्छ्रितम् ऊर्ध्वं दृद्धिंगतम् उदकं जल यस्य सः तादृशं ऊर्ध्वं वर्तते जलवृद्धिश्व साधिकषोडशयोजनसह - त्राणि, अथवा मस्तृतोदकः ? प्रस्तृतम् समतया विस्तृतम् उदकं यस्य सः जितने शुभनाम, शुभरूप, शुभगन्ध, शुभरस एवं शुभस्पर्श हैं इतने ही द्वीप समुद्र नामों द्वारा कहे गये हैं । इस तरह शुभ नामजानना चाहिये, उद्धार जानना चाहिये, परिणाम जानना चाहिये और सर्व जीवोंका द्वीप और समुद्रमें उत्पाद जानना चाहिये । हे भदन्त ! जैसा आपने कहा है वह सब ऐसा ही है, हे भदन्त ! जैसा आपने कहा है वह सब ऐसा ही है । इस प्रकार कहकर वे गौतम यावत् अपने स्थान पर विराजमान हो गये ।
टीकार्थ - अभी २ स्वभावको लेकर जीवों का निरूपण किया गया है । अब सूत्रकार लवणसमुद्र आदिकोंका निरूपण स्वभाव को लेकर कर ही रहे हैं- इसमें गौतमने प्रभु से ऐसा पूछा है कि 'लवणेण भंते! समुद्दे किं उसिओदए, पत्थडोदए, खुभियजले, अखुभियजले' हे भदन्त ! लवणसमुद्र क्या उच्छ्रितोदकवाला है? उर्ध्वमें वृद्धिंगत जलवाला उछलते हुए पानीवाला है क्या ? अथवा मसृतोदकवाला है क्या ? प्रसृत - समनया विस्तृत है उदक जिसका ऐसा સ્પર્શ છે, એટલાં જ દ્વીપ સમુદ્રો નામે દ્વારા કહેવામાં આવ્યા છે. આ રીતે શુભ નામ જ ગ્રહણ કરવા ઉદ્ધાર જાણવા જોઇએ, પણિામ જાણવું જોઇએ, અને સ જીવાને દ્વીપ અને સમુદ્રમાં ઉત્પાદ જાણવા જોઇએ. ગૌતમ રામી મહાવીર પ્રભુના કથનના સ્વીકાર કરતા કહે છે-“ હે ભદન્ત ! આપે આ વિષયનું જે પ્રતિપાદન કર્યું તે સત્યજ છે. હું બદન્ત ! આપની વાત સત્ય અને યથાય છે” આ પ્રમાણે કહીને ગૌતમ સ્વામી પેાતાને સ્થાને બેસી ગયા
1
ટીકા”—પહેલાં સ્વભાવની અપેક્ષાએ જીવાનુ નિરૂપણ કરાયુ. હવે સૂત્રકાર લવણુસમુદ્ર આદિકનું નિરૂપણુ સ્વભાવની અપેક્ષાએ કરે છે—આ વિષયને અનુલક્ષીને गौतम स्वामी महावीर अने सेवा प्रश्न पूछे छे लवणेणं भंते ! समुद्दे, किं उसिओदए, पत्थडोदए, खुभियजले, अखुभियज ले ?" हे महन्त ! शुं सवसमुद्र ઉદ્ભૂિત કવાળા ( ઉછળતાં પાણીથી યુકત) છે ? કે પ્રસતાદકવાળા (જેનાં પાણી ઉછળતા
| SR No. | 009315 |
| Book Title | Bhagwati Sutra Part 05 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1963 |
| Total Pages | 880 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_bhagwati |
| File Size | 50 MB |