________________
प्रमैreद्रिका टी० श० ६
० ४ सू० १ जीवस्य सप्रदेशा प्रदेशनिरूपणम् ९६७ जीवे काला सेणं किं सपए से, अपए से ? गोयमा ! सिय सपएसे, सिय अपए से ' इत्यादि । ' आहारकः खलु मदन्त । जीवः कालादेशेन किं समदेशः ? अपदेशः १ गौतम ! स्यात् सपदेशः स्यात् अपदेशः, तत्र यदा विग्रहगतौ केवलिसमुदघाते arat जीsनाहारको भूत्वा पुनराहारकत्वं प्राप्नोति तदा से आहारकत्वप्राप्तिप्रथमसमये अप्रदेशः, द्वयादिममये तु सप्रदेशो भवति, उपर्युक्तत्वाभिलापः सर्वेsafe सादिभावेषु बोध्यः, अनादिभावेषु तु 'नियमा सपए से त्ति 'नियमात्
9
और अनेक आहारक जीवों की अपेक्षा से कहे गये हैं वे इस प्रकट की गई रीति के अनुमार हैं - उनमेंसे एक आहारक जीव की अपेक्षासे प्रथम दण्डक " आहारए णं भते । जीवे कालाएसेणं किं सपएसे । अपएसे गोमा । सिय सपए से सिय अपएसे " इत्यादि यह है - गौतम ने प्रश्न किया कि हे भदन्त । आहारक जीव काल की अपेक्षा सप्रदेश है कि अप्रदेश है ? इसका उत्तर प्रभुने " केदाचित् वह सप्रदेश है और कढ़ाचित् वही अप्रदेश है इत्यादिरूप से दिया - जीव जय विग्रहगति में अथवा केवलिसमुद्घानमें अनाहारक होकर पुनः आहारक अवस्थावाला बनता है, उस समय वह आहारक अवस्था प्राप्त करने के प्रथम समय में अप्रदेश है और जब वही जीव द्व्यादिसमयों में वर्तमान होता है तब वह सप्रदेश है, उपर्युक्त एकत्व विषयक अभिलाप समस्त सादि
આહારક જીવાને આધારે એ દડક રહ્યા છે. એક દડક એક આહારક જીવની અપેક્ષાએ કહ્યું છે અને બીજી દંડક અનેક આહારક જીવાની અપે ક્ષાએ કહ્યું છે. તે અન્ને દડકા નીચે મતાવ્યા પ્રમાણે છે-આહારક જીની अपेक्षाओं प्रथम दृ'3} भी प्रभा छे - (आहारएणं भंते! जीवे काला सेणं कि सपए से अपएसे ? गोयमा ! सिय सपएसे सिय अपएसे ) त्यादि
ગૌતમ સ્વામીને પ્રશ્ન—હે ભદન્ત ! આહારક જીવ કાળની અપેક્ષાએ સપ્રદેશ છે કે અપ્રદેશ છે ?
ઉત્તર—હૈ ગૌતમ! કયારેક તે સપ્રદેશ હાય છે અને કયારેક એ જ અપ્રદેશ હાય છે. જીવ જ્યારે વિગ્રહ ગતિમાં અથવા કેવિલે સમુદ્ધાતમાં અનાહ ૨ક થઈને ફ્રીથી આહારક અવસ્થામાં આવે છે, ત્યારે આહારક અવસ્થા પ્રાપ્ત કરવાના પ્રથમ સમયે તે અપ્રદેશ હાય છે, અને જ્યારે એજ જીવ એ ત્રણ આદિ સમયા સુધી એજ અવસ્થામાં રહે છે, ત્યારે તે સપ્રદેશ હોય છે ઉપર્યુક્ત એકત્વ વિષયક અભિલાષ ( આલાપક) સમસ્ત સાદ્રિ ભાવેશ