________________
૧૮
भगवती सूत्रे
"
आहारकः, अनाहारकुश्च कदाचिद् बध्नाति, कदाचिन्न वध्नाति 'वेयणिज्जं आहारण बंधह ' वेदनीयं कर्म आहारको बध्नाति अयोगिनां सर्वेषां वेदनीयकर्मबन्धकत्वात्, अणाहारए भगणाए ' अनाहारको भजनया विग्रहगत्यापन्तः, समुद्धात गत केवलीच बेदनीयं बध्नाति अयोगी, सिद्धश्च न बध्नातीति भावः । आउए आहारए भयणाए ' आयुष्कं कर्म आहारको भजनया, आयुर्वन्त्रकाले एवायुष्कवन्धकत्वात् तद्भिन्नकाले च तद्बन्धकलात् ' अणाहाराए ण वंधड़ ' अनाहारको न बध्नाति, समुद्धातगत केवलिनां विग्रहगतिगतानां च आयुष्का
"
"
9
-
बन्धकत्वात् ।
दर्शनावरण आदि छ कर्मप्रकृतियों के आलापक- सूत्र - अपने आप विचार लेना चाहिये जैसे - वेदनीय और आयुष्क को छोड़कर दर्शनारण आदि कर्मो को भी आहारक जीव और अनाहारक जीव कदाचित् बांधता है और कदाचित् नहीं बांधता है । (वेयणिज्जं आहारए बंधह ) वेदनीय कर्म को आहारक जीव बांधता है। क्यों कि अयोगी को छोड़कर सब ही जीव वेदनीय कर्मके वंधक माने गये हैं । ( आणाहारए भयणा ) अनाहारक जीव भजना से वेदनीय कर्म का बंध करता हैअर्थात् विग्रहगतिवाला अनाहारक जीव और समुद्घातगत केवली तो वेदनीय कर्म का बंध करते हैं और अयोगी जीव तथा सिद्धपरमात्मा ये वेदनीय कर्म का बंध नहीं करते हैं । ( आउए आहारए भयणाए ) आहारक जीव आयुकर्म का बंध उसके बंध होने के समय में ही करता है और भिन्न समय में नहीं करता है । ( अणाहारए ण वंधइ ) अनाકર્મી સિવાયના છ કમ બધાનું કથન જ્ઞાનાવરણીય કર્મના કથન પ્રમાણે જ સમજવુ'. એટલે કે આયુકમ સિવાયના છ કર્માંના મધ આહારક અને અનાહારક જીવા વિકલ્પે બાંધે છે-માંધે છે પણ ખરાં અને નથી પણ માંધતા, ( वेयणिज्ज आहारए बधइ ) वेदनीय भाडार व जांघे छे. मानु કારણ એ છે કે અયેાગી સિવાયના સઘળા જીવને વેદનીય કતા બંધક भानवामां आवेला छे. ( अणाहारर भयणाए ) अनाहार વિકલ્પે ખાંધે છે—આ કથનના ભાવ નીચે પ્રમાણે છે—
व वेहनीय भ
વિગ્રહ ગતિવાળા અનાહારક જીવ અને સમુદ્ધાતગત કેવલી તેા વેદનીય કમના ધ કરે છે, પરંતુ અયેાગી છત્ર તથા સિદ્ધ પરમાત્મા વેદનીય उर्भना मध ४२ता नथी. ( आउए आहारए भयणाए ) भाडार लव मायु
કના પધ વિકલ્પે કરે છે એટલે કે આયુકાઁના ત્ર ́ધકાળે તે આયુક્રમ'ના कांध ४रे छे, पशुगंध तेथे। आयुभना मध उरता नथी. ( अणा