Page Text
________________
९१२
भगवती सूत्रे
सप्तापि कर्मप्रकृतयो विज्ञेयाः, तथा च वेदनीयवर्जितानि दर्शनावरणादिकर्माoft चक्षुरचक्षुरधिदर्शननः कदाचिद् बध्नन्ति, कदाचिन्न वध्नन्ति, केवलदर्शनी भवरथः सिद्धो वा न वध्नातीत्यर्थः, 'वेयणिज्जं हेटिल्ला तिन्नि बंधंति ' वेदनीयं कर्म अधस्तनाः आद्याः चक्षुरचक्षुरधि दर्शनिनस्त्रयोऽपि उद्मस्थ- वीतरागाः सरागाश्च बध्नन्त्येव, किन्तु 'केवलदंसणी भयणाए ' केवलदर्शनी भजनया कदाचिद वेदनीयं नाति, कदाचिन्न बध्नाति सयोगिकेवली वेदनीयं वध्नाति, अयोगिकेवली, सिद्धश्च वेदनीयं न वध्नातीति भावः । अथ पर्याप्तकद्वारमाश्रित्य का बंध नहीं करता है । ( एवं वेयणिज्जवज्जाओ सत्त वि) ज्ञानावरण की तरह ही वेदनीय कर्म वर्ज सातकर्म प्रकृतियों को - अर्थात् ६ कर्म प्रकृतियों को जानना चाहिये तथा च वेदनीय कर्म को छोड़कर दर्शना वरणीयादि कर्मों को भी चक्षुदर्शनी, अचक्षुदर्शिनी और अवधिदर्शनी जीव कदाचित् बांधते हैं और कदाचित् नहीं बाँधते हैं । परन्तु जो भवस्थ केवलदर्शनी है अथवा जो सिद्ध केवलदर्शनी है वह इन दर्शनावरणीयादि ६ कर्मप्रकृतियों को नहीं बांधता है। (वेयणिज्जं हे हिल्ला तिन्निबंधंति ) वेदनीय कर्म का बंध चक्षुदर्शनी आदि तीन दर्शनवाले जीव करते ही हैं - चाहे ये सराग हों, चाहे छद्मस्थ वीतराग हों, सब ही इस कर्म का बंध करते ही हैं । किन्तु जो ( केवल दंसणी भयणाए) केवलदर्शनी जीव है वह अयोगी केवली की अपेक्षा से या सिद्ध जीव की अपेक्षा से तो इस वेदनीय कर्म का बंध नहीं करता है और सयोगि केवली की अपेक्षासे वेदनीय कर्म का वह बंध करता है ।
छे ( एवं वेय'णज्जवज्जाओ सच वि) हर्शनद्वारने अनुसक्षीने वेहनीय ક્રમ સિવાયની સાતે કમ પ્રકૃતિયાના ખંધનું સમસ્ત કથન જ્ઞાનાવરણીય કના કથન પ્રમાણે જ સમજવું. એટલે કે દનાવરણીય આઢિ ખીજા છ કર્મોના મધ પણ ચક્ષુ દની, અચક્ષુ દેશની અને અવિષે દશની જી કયારેક કરે છે અને કચારેક કરતા નથી. પરંતુ જે ભવસ્થ કેવલ દેશની અથવા તેા સિદ્ધ કૈવલ દ'ની જીવ હાય છે તે તે દનાવરણીય આદિછ કમેના અંધ કરતા નથી. ( वेयणिज्जं हेट्ठिल्ला तिणि बंध ति ) वेदनीय उनी मध यक्षुद्दर्शनी, अक्षु દેશની અને અધિશ્વની જીવ કરે છે, તે જીવા ભલે સરાગ હોય કે છદ્મસ્થ वीतराग होय पशु तेथे हनीय उन बंध अवश्य रे छे. परंतु " केव लद सणी भयणाए " देवसदृर्शनी भव विटुये वेदनीय अर्मनी गंध उरे छे.
આ કથનના ભાવ નીચે પ્રમાણે છે-કેવલદેની જીલ જો અચાગી કેવલી હાય અથવા તા સિદ્ધ પરમાત્મા હોય તેા તે વેદનીય કર્મીના અધ કરતા નથી, પણ સચાગિ કેવલી હાય તા તે વેદનીય કમના અધ કરે છે
| SR No. | 009314 |
| Book Title | Bhagwati Sutra Part 04 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | |
| Total Pages | 1151 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_bhagwati |
| File Size | 74 MB |