________________
मैन्द्रिका टी० श० ६ ० ३ ० ४
कर्म स्थितिनिरूपणम्
વ
एवं वेदनीयवर्णाः सप्ताऽपि वेदनीयम् अधस्तना बध्नन्ति, अयोगी न वध्नाति । ज्ञानावरणीयं खलु भदन्त । कर्म किम् साकारोपयुक्तो वध्नाति, अनाकारोपयुक्तो बध्नाति ? गौतम ! अष्टसु अपि भजनया । ज्ञानावरणीयं खलु भदन्त ! कर्म किम् आहारको वध्नाति, अनाहारको बध्नाति ? गौतम ! द्वावपि भजनया, एवं वेदजो योगवाले नहीं हैं वे करते हैं ? ( गोयमा ! हेडिल्ला तिणि भयणाए, अजोगी न वंध, एवं वेयणिज्जचज्जाओ सन्त वि, वेयणिज्जं हेठिल्ला, तिष्णि वंधंति, अजोगी न बंधह ) हे गौतम ! मनयोगी वचनयोगी और काययोगी ये तीन योगवाले जीव ज्ञानावरणीय कर्म का बंध भजना से करते हैं - और जो अयोगी जीव होते हैं वे नहीं करते हैं । इसी तरह से वेदनीय कर्म को छोड़कर शेष सात कर्मप्रकृतियों को बांधने के विषय में भी जानना चाहिये वेदनीय कर्म का बंध नीचे के ये मनोयोगी, Taraोगी और काययोगी जीव करते हैं। अयोगी जीव इसका बंध नहीं करते हैं । (णाणावर णिज्जं णं भंते ! कम्मं किं सागावते बंध ? अणागावते वध १) हे भदन्त ! ज्ञानावरणीय कर्मका बंध जो साकार उपयोग वाला जीव होता है-वह बांधता है कि जो अनाकारोपयोगवाला होता है वह बांधता है ? ( अट्ठसु वि भयणाए ) हे गौतम! आठों कर्मप्रकृतियों को ऐसा जीव भजनो से बांधता है । ( णाणावर णिज्जं णं भंते ! कम्मं किं आहारए बंध ? अणाहारए बंध?) हे भदन्त ! ज्ञानावरणीयकर्म का
बजाओ सत्त वि, वेयणिज्जं हेट्ठिल्ला तिण्णि बंध ति अजोगी न बधइ ) डे ગૌતમ ! મનચેાગી, વચનયેાગી અને કાયયેાગી જવા જ્ઞાનાવરણીય કર્મના અધ વિકલ્પે કરે છે અને અચૈાગી જવા જ્ઞાનાવરણીય કમના અધ કરતા નથી. વેદનીય કમ સિવાયની સાતે કમ પ્રકૃતિયાના ખંધ વિષે પણ એજ પ્રમાણે સમજવું. વેદનીય કના ખધ મનચેાગી, વચનયાગી અને કાયસેગી જીવે કરે છે, પરંતુ આયેગી જીવ તેના બંધ કરતા નથી.
( णाणावर णिज्जं णं भंते । कम्मं किं सागारोवउत्ते बंधइ ? अणागारोवउत्ते 'धइ ? ) हे लहन्त । शुं साार उपयोगवाणी व ज्ञानावरणीय उनी મધ કરે છે? કે અનાકાર ઉપયાગવાળા જીવ તે ના બધ કરે છે?
( असु विभयणाए ) हे गौतम! साार उपयोगवाणी भने अनार ઉપયોગવાળા જીવ આઠે કર્માંના મધ વિકલ્પે ખાંધે છે.
(नाणावर णिज्जं णं भंते ! कम्मं किं आहारए बंध, आणाहारए बंधइ १ ) હે ભદન્ત ! શું જ્ઞાનાવરણીય કર્માંના મધ આહારક જીવ કરે છે? કે અના હારક જીવ કરે છે ?