Page Text
________________
८६९
मैन्द्रका ६० शे० ६ ० ३ ० ४ कर्म स्थितिनिरूपणम् एकैकसमयप्रमाणासु क्रमशो द्वितीयतृतीयादिसमयेषु विशेपहीन विशेषहीन कर्म दलिकानां निषेको भवति, स च तावद् भवति यावत् तत्तत्समयवध्यमानकर्मणामुत्कृष्टा स्थितिर्भवेत्, बद्धकर्मस्थितेश्वरमसमयपर्यन्तमयं निपेको भवतीति भावः । अयं चावाधां मुक्त्वा दलिकनिषेकविधिः आयुर्वर्ज शेपसतकर्मणां विषये वेदितव्यः | आयुष्कर्मण्यपि निषेकस्तु भवत्येव किन्तु तत्र स निषेकः आयुष्कर्म वन्धस्य प्रथमसमयादेव प्रारभ्यते न तत्रावाधाकाल पूर्णताया आवश्यहीन २ कर्मदलिकों का निषेक होता है और यह निषेक बद्धकर्मस्थिति के चरम समयतक होता है। अबाधा को छोड़कर यह दलिक निषेकविधि आयु कर्म के सिवाय सातकर्मों के विषय में ही जानना चाहिये आयुकर्म में भी निषेक तो होता ही है किन्तु वहाँ वह निषेक आयुकर्मबंध प्रथमसमय से लेकर ही प्रारंभ हो जाता है - यहां निषेकरचना में अमाधाकाल के पूर्ण होने की आवश्यकता नहीं है । यद्यपि आयुकर्म का भी अबाधाकाल होता है । परंतु आयुकर्म के इस निषेक के प्रसङ्ग पर अबाधाकाल को छोडने की जो आवश्यकता नहीं है उसका कारण यह है कि आयुकर्म के बंध के प्रथम समय में ही आयुकर्म के बहुत अधिक दलिकों का निषेक होना प्रारंभ हो जाता है अर्थात् प्रथम समय में ही आयुकर्म के बहुत दलिकों का निषेक हो जाता है और इसके बाद द्वितीय आदि समयों में तो उत्तरोत्तर- आगे २ विशेष २ हीन ही निषेक होता है और यह निषेक अन्तिम दलिकों तक इसी प्रकार से
આદિ સમયામાં વિશેષ હીન વિશેષહીન કલિકોના નિષેક થાય છે, અને તે નિષેક ખદ્ધકમ સ્થિતિના અન્તિમ સમય પન્ત થાય છે. અખાધા સિવા યૂની આ દલિક નિષેક વિધિ આયુકમ સિવાયના સાત કર્મોના વિષયમાં જ સમજવી, આયુક માં પણ નિષેક તે થાય છે જ; પણ ત્યાં તે નિષેક આયુકર્મ બંધના પ્રથમ સમયથી જ શરૂ થઇ જાય છે, આયુકની નિષેક રચનામાં અખાધાકાળ પૂરા થવાની આવશ્યકતા રહેતી નથી. જો કે યુકના પણુ અખાષાકાળ હાય છે, પણુ આયુકના આ નિષેક વખતે અમાધાકાળને ખાદ કરવાની જરૂર રહેતી નથી તેનું કારણ નીચે પ્રમાણે છે—
આયુકમના ખંધ થયા પછી પ્રથમ સમયે જ આયુકનાં ઘણાં જ અધિક દલિકાના નિષેક થવાના પ્રારભ થઈ જાય છે-એટલે કે પ્રથમ સમયમાં જ આયુકમનાં ઘણાં લિકેાના નિષેક થઈ જાય છે, અને ત્યારબાદ દ્વિતીય, તૃતીય આદિ સમયેામાં તે ઉત્તરાન્તર' વિશેષને વિશેષ હીન નિષેક થતે રહે છે, અને આ નિષેક અન્તિમ દલિકા પન્ત વધુ ને વધુ હીન થતા રહે છે,
| SR No. | 009314 |
| Book Title | Bhagwati Sutra Part 04 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | |
| Total Pages | 1151 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_bhagwati |
| File Size | 74 MB |