________________
८२८
भगवतासूत्र
मुगन्धतया, सुरसतया, सुस्पर्शतया, इष्टत्या, कान्ततया, मियतया, शुभतया, मनोज्ञतया, मनोऽमतया, ईप्सिततया, मिध्यिततया, उत्कृष्टतया, नो अधमतया, मुखतया, नो दुःखतया, भूयो भूयः परिणमति किमिति । भगवानाहमंता, गोयमा ! जाव-परिणमइ' हे गौतम । हन्त, सत्यम् अल्पकर्मादिमतो जीवस्य सर्वतः कर्मपुद्गलाः यावत्-परिध्वंसन्ते, तस्य च जीवस्यात्मा यावत् सुखतया नो दुःखतया परिणमति, इति भगवदुत्तरम् । गौतमस्तन कारणं पृच्छति अच्छे रस में, अच्छे स्पर्श में, परिणमता है ? तथा इष्टरूप से, कान्तरूप से, प्रियल्प से, शुभरूप से, सनोमरूप से, ईप्सितरूप से, पुनः प्राप्त करने के लोभरूप ले, उत्कृष्टरूप ले, अधमरूप से नहींसुखरूप से, दुःखरूप ले नहीं-परिणामता है क्या ? तात्पर्य इस प्रश्न का यही है कि जो जीव अल्पकर्मवाला है, अल्पक्रियावाला है, अल्पआस्त्रवचाला है, अल्पवेदनावाला है, उसका शरीर क्या अच्छेरूपादि विशेषणों वाला होता हैक्या ? तथा वह इच्छा आदि का विषयभूत धनता है क्या ? इसके उत्तर में प्रभु गौतम से कहते हैं कि-(हंता गोयमा । जाव परिणति) हां गौतम! यायत् उसका वाय शरीर रूप आत्मा परिणमता है । अर्थात् हे गौतम ! जो अल्पकर्म आदि विशेषणोपेत जीव होता है उसके कर्मपुद्गल सर्वतः यावत् बिलकुल नष्ट हो जाते हैं, और उस जीव का शरीर यावत् सुखरूप से, दुःखरूप से नहीं સુગંધયુક્તતા, સુરસતા, અને સુસ્પર્શતા રૂપે પરિણમતે રહે છે? તથા શું તેવા જીવને આત્મા ઈષ્ટરૂપે, કાન્તરૂપે, પ્રિયરૂપે, શુભરૂપે, મને જ્ઞરૂપે, મને મરૂપે, ઈતિરૂપે, પુનઃ પ્રાપ્ત કરવાની લાલચ થાય એવી રીતે, ઉન્નતરૂપે (नक्षी अभ३२) सु३२ (नही ३२) परिशुभता २७ छ ?
આ પ્રશ્નને ભાવાર્થ નીચે પ્રમાણે છે–જે જીવ અલ્પકર્મવાળે, અલ્પ ક્રિયાવાળ, અલ્પઆસવવાળે અને અલ્પવેદનાવાળા હોય છે, તેનું શરીર શું સુંદર રૂપ, વ આદિથી યુક્ત હોય છે ? તથા શું તે બીજાને ઈષ્ટ, પ્રિય
___ महावीर प्रमुतन राम मापता हे छ-(हता गोयमा ! जाव परिः जमति), गौतम ! १५ माहिया युधत ना ४ पुराना विषयमा એવું જ બને છે. અહીં પ્રશ્નોકત સમસ્ત કથનને સ્વીકાર થયો છે તેમ સમજવું એટલે કે એવાં જેનાં કર્મપુનું છેદન, ભેદન, વિધ્વંસ આદિ થયા કરે છે અને તેમને આત્મા–બાહ્ય શરીર રૂપ આત્મા–સુરૂપતા આદિથી યુક્ત