Page Text
________________
trafer to श० ५ ० ७ ० ८ हैतुस्वरूपनिरूपणम्
ई
मानं साध्यव्याप्यमित्यर्थः साध्यनिश्चयाय जानाति - विशेषतः सम्यग् अवगच्छति सम्यग्दृष्टित्वात्, अयं पञ्चविधोऽपि हेतुः - हेतुषु वर्त्तमानः पुरुषः सम्यग्रडष्टिज्ञ - तव्यः, मिथ्यादृष्टेरग्रे वक्ष्यमाणत्वात् इत्येकः १, एवं हेतु पश्यति, सामान्यत
1
परिणामी में अथवा गुण गुणी में किसी अपेक्षा अभेद माना जाता है । ( हेतु साध्याविनाभावी होता है ) ऐसा हेतु का ज्ञान ज्ञानी आत्मा से भिन्न नहीं क्यों कि ज्ञान आत्माका गुण है । अतः हेतु ज्ञान से अभिन्न होने के कारण ज्ञानी पुरुष स्वयं यहां हेतुरूप से प्रकट किया गया है । यह हेतु क्रिया के भेद से पांचप्रकार का होता है जो इस प्रकार से है - जो व्यक्ति इस बात को जानता है कि ऐसा हेतु जो अपने साध्य के साथ अविनाभूत होता है - साध्य के बिना नहीं होता है- सांध्य का व्याप्य होता है - वह अपने साध्य का निश्चय करनेवाला होता है, सम्यगूदृष्टि होने के कारण जो इस तरह विशेषरूप से अच्छी तरह से हेतु को जानता है- यही बात ( हेउं जाणइ ) इस वाक्य द्वारा प्रदर्शित की गई हैं । तात्पर्य कहने का यह है कि यह पांच प्रकार का जो हेतु है-अ र्थात् इन पांच प्रकार के हेतुओं में वर्तमान जो पुरुष है - वह सम्यग्दृष्टि होता है - ऐसा जानना चाहिये । क्यों कि आगे कहे जाने वाले प्रकरण से मिथ्यादृष्टि का वर्णन किया जावेगा, इस प्रकार से जो जानना है य 'ही ( हे जाणइ ) इस पद का भावार्थ है । (हेडं पासह ) जो हेतु को
-अ
સ'ભવી શકતા જ નથી—એવું હેતુનું જ્ઞાન જ્ઞાની માત્માથી ભિન્ન હેાતું નથી, કારણ કે જ્ઞાન આત્માના ગુણુ છે. આ રીતે હેતુ જ્ઞાનથી અભિન્ન હવાને કારણે, જ્ઞાની પુરુષને પાતાને જ અઠ્ઠી' હેતુરૂપે પ્રકટ કરવામાં આવેલ છે. તે હેતુ ક્રિયાના ભેદથી પાંચ પ્રકારના હાય છે, જે પ્રકારે આ પ્રમાણે છે ( પુ' जाणइ) ने हेतुने चोताना साध्यनी साथै अविनाभावश्ये लये छे. भेटते हैं તે વ્યક્તિ એ વાતને ` જાણે છે કે હતુ સાધ્યના વિના સંભવતા નથી-હેતુ સાધ્યનેા વ્યાપ્ય હાય છે તે પાતાના સાધ્યને નિશ્ચય કરાવનારા હાય છે. સમ્યગ્દૃષ્ટિ હાવાને કારણે જે આ રીતે હેતુને વિશેષરૂપે સારી રીતે જાણે છે. भेन वातने (हेउ' जाणइ) द्वारा अहर्शित ४श्वामां भावी छे, उडेवानुं तात्यय એ છે કે આ પાંચ પ્રકારના જે હેતુ છે એટલે કે આ પાંચ પ્રકારના હેતુ એમાં વર્તમાન જે પુરુષ છે, તે સમ્યગ્દૃષ્ટિ હોય છે, એવું સમજવું ( મિથ્યાદૃષ્ટિનું વર્ણન હવે પછી કરવામાં આવશે, અત્યારે તે સમ્યગ્રષ્ટિનું જ वाचून यादी रद्दु छे, शोभ सभवु. ( हे पासइ) ने डेतुने पोतांना
| SR No. | 009314 |
| Book Title | Bhagwati Sutra Part 04 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | |
| Total Pages | 1151 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_bhagwati |
| File Size | 74 MB |