________________
भगवंतीस ५२४ मर्थोऽधस्तनरीत्या बोध्या, उज्ज्वलाम्-सुखलवस्पर्शरहिताम् तीब्रानुभावप्रकर्षत्वात विपुलाम्-प्रचुरो परिमाणरहितत्वात् , प्रगाढाम्-अत्यन्ततीव्राम् , प्रतिक्षणमसमाधि जनकत्वात् , कर्कशाम्-कठोरां प्रत्यङ्गदुःखजनकत्वात् , अनिष्टाम् , कटु काम्-निम्यादिरससदृशां-मनोग्नानिजनकत्वात् , परुपाम्-कर्कशां नामश्रवणेऽपि दुःखोत्पादकत्वात् , निष्ठुराम्-चित्तविक्षेपजनिकोम् - अन्तःकरणभेदकलात् , चण्डाम्-उग्राम्-आत्मनः प्रतिपदेशव्यापित्वात् , तीत्रां-तीक्ष्णाम्-झटिति शरीर व्यापित्वात् , दुःखाम्-अमुखरूपाम्-असमाधिजनकत्वात् , दुर्गाम्-दुखेनाश्रयणयोग्याम् , अतएव दुरध्यामाम्-दुःसहामिति ॥ ०६॥ हैं, परस्पर में लड़ते हैं-इसले उन्हें बड़ा कष्ट होता है । यह वेदना जो उन्हें होती है वह उज्ज्वल,-सुखके लव-अंश तक से भी रहित होती है। अत्यन्त दुष्ट परिणामों के प्रकर्ष होने के कारण वह विपुल होती है, वह कितनी होती है ? इस प्रकार से इस वेदना को परिमाण नहीं कहा जा सकता है- प्रगाढ प्रति समय असमाधिजनक होने से वह अत्यन्त तीव्र होती है। प्रत्यङ्ग में दुःखोत्पादक होने से वह कर्कश-कठोर होती है-अनिष्ट एच मनोग्लानिजनक होने से निम्यादिरस के जैसी कटुक होती है। नामश्रवण से भी दुःखोत्पादक होने के कारण वह अत्यन्त कठोर होती है। चित्त में विक्षेपजनक होने से वह निष्ठुर तथा आत्माके प्रत्येक प्रदेश में व्याप्त होने के कारण चण्ड उग्र होती है વિબુર્વણુ કરીને તે નારક છે એક બીજાના શરીરને પી પહોંચાડે છે, પરસ્પર લડે છે, તેથી તેમને ઘણી પીડા થાય છે. તેને જે વેદના થાય છે તે એટલી બધી તીવ્ર હોય છે કે તે વેદનાને ઉજજવળ કહી છે–સુખના અંશમાત્ર પણ અમાવવાળી તે વેદના હોય છે. અત્યન્ત દુષ્ટ પરિણામેના પ્રર્વને લીધે તે વેદના વિપુલ હોય છે. તે વેદના કેટલી થતી હશે–એટલે કે તેનું પ્રમાણ કેટલુ હશે, તે કહી શકાય તેમ નથી તે વેદના પ્રગાઢ-અત્યન્ત તીવ્ર હેય છે અને પ્રતિસમય અસમાધિજનક હોય છે. તે વેદના પ્રત્યેક भने दु. ५४ ५ , तथा तर ४४२ ( २ ) ४ही छे. मी તે અનિષ્ટ અને ગ્લાનિજનક હોવાથી તેને લીંબડાના રસ જેવી કટુક કડવી કહેલી છે. તેનું વર્ણન સાંભળવાથી અથવા નામ સાંભળવાથી પણ ચિત્તમાં દુઃખ ઉત્પન્ન કરનારી હોવાથી તેને અત્યંત કઠેર કહી છે. ચિત્તમાં વિક્ષેપ પેદા કરનાર લેવાથી તેને નિષ્ફર કહી છે અને આત્માના પ્રત્યેક પ્રદેશમાં