________________
१६०
भगवतीस्त्र संवेदयति 'तं समयं परभवियउयं पंडिसंवेदेइ ' तं समयं परभविकायुक प्रतिसंवेदयति, यस्मिन् समये इहभवायुष्यमनुभवति, तस्मिन्नेत्र समये पर भवायुष्यमपि अनुभवति-इत्याशयः 'जाव ' यावत् , यावत्पदेन 'जं समय पर भवियाउयं पडिसंवेदेइ तं समय इहमवियाउयं पडिसंवेदेइ ' इति विज्ञेयम् ।।
गौतमः प्रश्नमुपसंहरति-से कहमेयं भन्ते ! एवं ' ? हे भदन्त । तत्कथमेतत् उपर्युक्तम् एवम् उक्तरीत्या किं संभवति ? भगवान् आह-'गोयमा !" इत्यादि । हे गौतम ! 'जं णं ते अन्न उत्थिया' यत् खलु ते अन्ययूथिकाः अन्यतीथिकाः तं चेव जाव - परभचियाउयं च ' तदेव यावत्-परभवायुष्कं च. उपर्युक्तं परभवायुष्कपर्यन्तं सर्वम् ऊचुः तहेवाह-'जे ते एवमाहंसु ' ये ते अन्यतीथिकाः एवम् उपयुक्तरीत्या आहुः तं मिच्छा' तत् सर्व मिथ्या असत्यमेव वोध्यम् । पडिसंवेदेइ ' इन दो आयुओं को वेदन करने का भिन्न समय नहीं है, क्यों कि जिस समय में जीव इह भवतबधी आयु का वेदन-करता है तं समयं ' उसी समय में 'परभवियाउयं परिसंवेदेइ ' चह-परभव संबंधी आयु का भी वेदन करता है । गौतम अब अपने पूर्वोक्त प्रश्न का उपसंहार ( पूरा ) करते हुए प्रभु से पूछते हैं कि 'से कहमेयं भंते ! एवं ' हे भदन्त ! अन्य यूथिक जनों द्वारा कहा गया यह पूर्वोक्त रूप से कथन क्या संभवित होता है। ? इसके उत्तर में प्रभु गौतम से कहते हैं कि 'गोयमा ' हे गौतम! 'जं णं ते अन्नउत्थिया, तं चेव परभवियाउयं च ' अन्ययूथिकों ने जो यह सब परभवायुष्क तक कहा है, सो 'जे ते एवभाहंसु' जो उन्हों ने ऐमा कहा है ' तं मिच्छा' वह इहभवियाउय पडिसंवेदेइ) २ समये 04 सपना मायुनु वेहन ४२ छ, (त समय परभवियाउयं पडिसंवेदेइ ) से समये ५२ सपना मायुर्नु पY वहन કરે છે-એટલે કે તે બને આયુનું વેદન કરવાના જુદા જુદા સમય હેતા નથી.
આ રીતે અન્યતીથિની માન્યતા પ્રકટ કરીને ગૌતમ સ્વામી મહાવીર प्रभुने प्रश्न ४२ छ है (कहमेय भते । एव) हे महन्त ! शु अन्य तायिनु એ પ્રકારનું કથન સત્ય છે ?
હવે ગૌતમ સ્વામીના પ્રશ્નને મહાવીર પ્રભુ દ્વારા અપાયેલે ઉત્તર सूत्रा२ ४८ ४रे छे- ( ण ते अन्नउत्थिया, त चेव परभवियाउयच) અન્યતીથિકનું “પરભવના આયુનું પણ વેદન કરે છે... પર્યન્તનું જે કથન छ, (जे ते एवमासु त मिच्छा) त समस्त थन मिथ्या छ. उवातुं तात्पर्य