________________
प्रमैयचन्द्रिका टी० । ६ ७० ५ सू० उद्देशकविषयविवरणम् १०३३ विष्कम्भ-परिक्षेपविषयकः प्रश्नः, । संख्येयसहस्रयोजनविस्तृताऽपंख्येयसहस्त्रयोजनविस्तृतभेदेन तमस्कायस्य द्विविधत्वप्रतिपादनम् । तत्र संख्येयसहस्रयोजन विस्तृततमस्कायस्य अतिशीघ्रदेवगत्या गमने पड्मासैः कथंचित् प्राप्यत्वसंभवेऽपि असंख्यातयोजनविस्तृततमस्कायस्य सर्वथा अप्राप्यवकथनद्वारा तस्य दैर्ध्यस्थूलत्वा. दिविषयकप्रश्नोत्तरम् । तमस्काये गृह-हट्ट-यावत्-सनिवेशान्ता भवन्ति किम्?, इति विषयकप्रश्नस्य निषेधात्मकमुत्तरम् । तमस्काये महामेघस्य संस्वेदनसंमूर्छनवर्षणं भवति किम्? इति विषयकप्रश्नस्य स्वीकारात्मकमुत्तरम्। संस्वेदनादीनां देवासुरनागकतमस्काय के विप्कंभ और परिक्षेप के विषयमें प्रश्न, संख्यात हजार योजन तक विस्तृत और असंख्यात हजार योजन तक विस्तृत इस प्रकार से तमस्काय के दो भेदों का कथन-संख्यात हजार योजन विस्तृत तमस्काय इतनी बड़ी दीर्घता एवं स्थूलतादिवाला है कि अति शीघ्रगति वाला देव यदि छह महीने तक चले तो वह उसे बड़ी मुश्किल ले प्राप्त कर सकता है अर्थात् उसका पार पा सकता है परन्तु जो असंख्यात हजार योजन तकका विस्तृत तमस्काय है उसका तो कोई भी पार नहीं पा सकता है-ऐला उत्तररूप कथन, तमस्कायमें क्या घर है, हाट है? गाँव है ? यावत् सनिवेश है ? ऐसा प्रश्न और उसमें सब कुछ नहीं है ऐसा उत्तर, तमस्काय में बड़े मेघ क्या पसीजते हैं ? उसमें वे क्या संमूच्छित होते हैं ? बरसते हैं ? ऐसा प्रश्न हाँ उसमें यह सब होता है ऐसा उन्तर ये संरवेदन तथा वर्षण आदि कौन करते है ? देव करते हैं। છે. તમસ્કાયના વિધ્વંભ (વિસ્તાર) અને પરિક્ષેપના વિષયમાં પ્રશ્ન, સંખ્યાત હજાર યોજન સુધી વિસ્તૃત અને અસ ખ્યાત હજાર યોજન સુધી વિસ્તૃત, આ પ્રમાણે તમસ્કાયના બે ભેદનું કથન. સંvયાત હજાર યેાજન તે વિસ્તાર વાળ સમસ્કાય એવડી મેટી દીર્ઘતા અને સ્કૂલતા આદિથી યુક્ત છે કે અતિશય શીવ્રતાવાળે દેવ જે છ મહિના સુધી ચાલ્યા કરે તે મહા મુશ્કે લીથી તે તેને પાર પામી શકે છે. પરંતુ અસંખ્યાત હજાર એજનના વિસ્તારને જે તમસકાય છે તેને પાર પામવાનું કેઈથી શક્ય બનતું નથી.
પ્રશ્ન–શું તમસ્કાયમાં ઘર છે? હાટ છે? ગામ છે? સન્નીવેશ પર્યન્તનાં સ્થાને છે ? ઉત્તર–તેમાં એવું કઈ પણ નથી.
પ્રશ્ન–શું મેટા મોટા મેઘ સમસ્કાયમાં પસીજે (ભી જાય) છે ખગ? शुतमा तमा सभूछित (त्रित) थाय छ ? परसे छ ?
ઉત્તર–હા, તેમાં એ બધું થાય છે. પ્રશ્ન-તે સંવેદન તથા વર્ષણ આદિ કેણ કરે છે ? ઉત્તર-દે કરે છે.
भ १३०