Page Text
________________
१००८
भगवती सूत्रे
वायूनां प्रतिसमयं वैक्रियकरणमाश्रित्यैव तथोक्तत्वेन न विरोधइति । यद्यपि पञ्चेन्द्रियतिर्यञ्चो मनुष्याञ्च वैक्रियन्धिमन्तोऽल्पा एव सन्ति, तथा च तत्र भङ्गत्रयं नोपपद्यते तथापि तेषाम् ' तियभंगे ' त्ति त्रिरुमङ्गवचनसामर्थ्यात् बहूनां वैक्रियाafterत्वम् एकादीनाम् वैक्रियं प्रतिपद्य मानत्वमवसेयम् । 'आहारगसरीरे जीवमणुसु छभंगा ' आहार कशरीरे आहारकशरीरिणां बहुत्वदण्डके जीव-मनुष्यपदयोः पूर्वोक्ताः पड्भङ्गा विज्ञेयाः आहारकशरीरिणां मनुष्येभ्योऽल्पत्वात् । अन्येषां जीवानां तु आहारकशरीरत्वं नैव संभवति, 'तेयग - कम्मगाणं जहा ओहिया ' तैजस - कार्मणशरीरिणाम् यथा औधिकाः सामान्यजीवा उक्तास्तथा विज्ञेयाः, तत्र च जीवाः सप्रदेशा एव वक्तव्याः तैजस कार्मणसंयोगस्यानादित्वात् ।
क्यों कि असंख्यात वायुकायजीवों की प्रतिक्षण होती हुई वैक्रियक्रिया को ही लेकर ऐसा कहा गया है, अतः विरोध आने कि यहाँ कोई बात नहीं है तथा पंचेन्द्रियतियंच और मनुष्य यद्यपि वैक्रियलब्धिवाले थोड़े ही होते हैं, फिर भी इनमें तीन भंग कहे गये हैं । सो इस बात के सामर्ध्य से यही संभवित होता है कि वैक्रियशरीर वाले पूर्वप्रतिपन्न मनुष्य तिथेच जीव अनेक होते हैं और वैक्रियप्रतिपद्यमान जीव एकादि होना है । (आहारगसरीरे जीवमणुए छन्भंगा) आहारक शरीरवालों के बहुत्वदण्डक में जीव मनुष्यपद में पूर्वोक्त छह भंग होते हैं । कारण कि आहारक शरीर वाले मनुष्य थोड़े होते हैं और अवशिष्ट जीवों को आहारक शरीर होता नहीं है । (तेयगकम्मगाणं जहा ओहिया ) तैजस और कार्मण शरीर वाले जीव सामान्य जीवों के समान कहे गये हैं ।
-
પ્રમાણે છે—અસખ્યાત વાયુકાય જીવાની પ્રતિક્ષણે થતી વૈક્રિય ક્રિયાને અનુલક્ષીને જ એવુ કહ્યુ છે. તેથી આ વાતમાં કાઈ વિરાધ ભાસ રહેતા નથી. તથા પંચેન્દ્રિય તિય ચ અને મનુષ્ય જો કે વૈક્રિય લબ્ધિત્રાળા ઘેાડાં જ હાય છે, તેા પણ તેમના ત્રણ ભગ કહ્યા છે. તે આ વાતને આધારે એજ સંભવિત હોય છે કે વૈક્રિય શરીરવાળા પૂત્ર પ્રતિપન્ન મનુષ્ય તિય ચ જીવ અનેક હાય છે અને વૈક્રિય પ્રતિપદ્યમાન જીમ તા કાઈક ( એકાદ ) જ હાય છે. ( आहारगसरीरे जीवमणुएस छत्रभंगा) भाडारड शरीरवाजाना बहुत्व उभां જીવ અને મનુષ્ય પદ્યમાં પૂર્વોક્ત છ ભંગ થાય છે, કારણ કે આહારક શરીરવાળા મનુષ્ય થાડાં હોય છે અને અવશિષ્ટ ( ખાકીના ) જીવેને આહારક शरीर होतु नथी. ( तेयगकम्मगाणं जहा ओहिया ) तैनस भने अशु શરીરવાળા છાને સામાન્ય જીવો જેવાં કહ્યાં છે, કારણ કે તેંજસ અને
| SR No. | 009314 |
| Book Title | Bhagwati Sutra Part 04 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | |
| Total Pages | 1151 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_bhagwati |
| File Size | 74 MB |