Page Text
________________
ममेयचन्द्रिका टीका श. ३उ. ५. २ अभियोगिकस्याभियौगिकस्यनिरूपणम् ७०७ नगारस्यैव अश्वानुरूपकरणात ' एवं जात्र - परासरख्वं वा' एवम् उक्तरीत्या यावत्-पराशररूपं वा, अर्थात् पराशररूपपर्यन्तमुक्तालापको विज्ञेयः, तथा च स खलु अनगारः, पराशरो वा इति प्रश्ने स खलु अनगारः नो पराशरइति भगवत उत्तरं बोध्यम् । यावत्करणात् 'हस्तिरूपं, सिंहरूपं, व्याघ्ररूपं, करूप, द्वीपिकरूप, ऋक्षरूप, तरक्षरूपम्' इति संग्राह्यम्, तथाच ' स खलु अनगारः, हस्ती वो ? ' स खलु अनगारः नो खलु स हस्ती' इत्यादिरीत्या प्रत्येक प्रश्नोत्तरं स्वयमूहनीयम् ।
कि 'नो खलु से आसे' हे भदन्त ! वह अनगार अभ्व नहीं हो जाता है, वह तो 'अणगारे ' अनगार का अनगार ही रहता है । हां इतना अवश्य होता है कि वह अनगार ही अश्वके रूपमें हो जाता है- अर्थात् वह अश्व नहीं होता है 'एवं जाव परासरख्वं वा ' इसी तरह से पराशर अष्टापद तक के रूपों के विषय में भी जानना चाहिये । तात्पर्य यह है कि यदि यहां पर ऐसा प्रश्न किया जावे कि वह भावितात्मा अनगार जब अष्टापदके रूपमें अभियोजन करता है - तो अष्टापद बन जाता होगा तो इसका समाधान ऐसा ही करलेना चाहिये वह तो अनगार का अनगार ही रहता है पर वह अपनी विकुर्वणा शक्ति से अभ्वके रूपमें परिवर्तित हो जाता है अर्थात् बदल जाता है बादमें फिर ज्योंका त्यों हो जाता है। यहां यात् पद से 'इस्तिरूप, सिंहरूप, व्याघ्ररूप, वृकरूप, द्वीपिकारूप, ऋक्षरूप, तरक्षरूप,' इनरूपों का संग्रह हुआ है । तथा च वह अनगार क्या
२ - 'नो खलु से आसे' हे गौतम! ते मधुशार अवश्य मनी ती નથી એ તે અણુગારને અણુગાર જ રહે છે. હા, એવું અવશ્ય અને છે કે તે અણુગાર જ અશ્વનું રૂપ ધારણ કરે છે પણ તે તે તેનું વૈકિવરૂપ હાવાથી અણુગારને અશ્વસ્વરૂપ उडी शाय नहीं' 'एवं जाव परासरख्वं वा' अष्टाय (पराशर) पर्यन्तना योना વિષયમાં પણ આ પ્રમાણે જ સમજવું. તાત્પર્ય એ છે કે તે ભાવિતાત્મા અણુગાર અષ્ટાપદ પન્તના રૂપેની અભિયેાજના કરી શકે છે. અશ્વપના વિષયમાં જે જે નિરૂપશુ કરાયું છે, તે અષ્ટાપદ પર્યન્તના રૂપે વિષે પણ થવું ોએ, આ રીતે છેલ્લે પ્રશ્ન આ પ્રમાણે અનશે તે ભાવિતાત્મા અણુગાર જ્યારે આષ્ટાપદના રૂપનું વિક`ણા દ્વારા અભિયેાજન કરે છે, ત્યારે શું અષ્ટાપદ બની જાય છે ? ઉત્તર-ના, તે તે અણુગારજ રહે છે, પણ તે પેાતાની વિકČા શક્તિથી અષ્ટાપદને રૂપે બદલાઇ જાય છે, शाने भरे तो भूग इमां गारना उपभांग भावी लय छे. अहीं 'जान' (यावत्)
| SR No. | 009313 |
| Book Title | Bhagwati Sutra Part 03 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1963 |
| Total Pages | 1214 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_bhagwati |
| File Size | 37 MB |