Page Text
________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श.३ उ.४ सू. ५ अणगार विकुर्वणानिरूपणम् ६६५ माह-'अमाईणं' इत्यादि । अमायी अप्रमत्तः खलु 'तस्स ठाणस्स' तस्य स्थानस्य पूर्वोक्तलक्षणस्य 'आलोइअपडिकंते' आलोचित-प्रतिकान्तः कृतालोचन-प्रति क्रमणः 'कालं करेइ' कालं करोति म्रियते अतः 'अस्थितस्स आगहागा' अस्ति तस्यालोचितप्रतिक्रान्तस्य मरणधर्ममुपगतस्यानगारस्य आराधना, पूर्व मायिकतया प्रमत्तत्वेन वैक्रियरूपं प्रणीतभोजनं वा कृतवान्, पश्चात्तु कृतपश्चात्तापोऽमायी अप्रमत्तः सन् तस्मात् स्थानात् कालं करोति. तस्मात्तस्याराधनेति भावः । गौतमः पर्यवसाने उपयुक्तभगवद्वचनं प्रामाणिकतया है-इसे 'अमाई णं तस्म ठाणस्स आलोइय पडिक ते कालं करेइ' इस मूत्र पाठ द्वारा प्रकट करते हुए मूत्रकार कहते है कि हे गौतम ! मायी की जितनी भी प्रवृति होती है उससे विपरीत प्रवृत्ति अमायी की होती है वह अप्रमत्त होता है, अपनोरक्ष भोजन करनेरूप प्रवृत्ति की आलोचना करता है, लगे हुए दोपोंका प्रतिक्रमण करता है। इस तरह आलोचना और प्रतिक्रमण करके वह कालकरता है-इस कारण हे गौतम ! वह अमायी अनगार आराधना शाली माना जाता है । श्रुतचारित्ररूप धर्मका विराधक न होकर वह उसका आराधक ही होता है । तात्पर्य इसका यह है कि पहिले उसने मायी होने के कारण प्रमादी होने से भोजन को वैक्रियरूप किया था अथवा प्रणीत भोजन किया था। बाद में पश्चात्ताप करके वह अमायी बना और अप्रमत्त होकर वह इसीरूप में उस स्थान से मरा-इस कारण उसके आराधना कही गई हैं । और वह आराधक होय छे ते सूत्रा२ मतावे छे– 'अमाउणं तस्स ठाणस्स आलोडयपडिक्कते कालं करेड' गौतम | समायी-अप्रमत्त भगानी समस्त प्रवृत्तियो मायी मानी પ્રવૃત્તિથી વિપરીત હોય છે. તે અપ્રમત્ત હોય છે તે રૂક્ષ ભાજન કરવારૂપ તેની પ્રવૃત્તિની આલોચના કરે છે, અને તેને જે જે દે લાગ્યા હોય છે તેનું પ્રતિક્રમણ કરે છે. આ રીતે આલેચના અને પ્રતિક્રમણ કરીને તે કાળધર્મ પામે છે. હે ગૌતમ! તે કારણે તે અમાથી અણગાર આરાધક હોય છે-વિરાધક હોતો નથી. શ્રુતચરિત્રરૂપ ધર્મને વિરાધક નથી હોતા, તે તેને આરાધક જ હોય છે. કહેવાનું તાત્પર્ય એ છે કે પહેલાં માયી હોવાને કારણે પ્રમાદી હોવાથી તેને પ્રણીત ભજન ગ્રહણ કર્યું હતું. ત્યાર બાદ પાશ્ચાત્તાપ કરીને તે અમાથી બને, અને અપ્રમત્ત બનીને, મરશુર્પત અપ્રમત્ત રહીને, ધર્મની અરાધના કરતા કરતા જ તેનું મૃત્યુ થાય છે. તે કારણને તેને આરાધક કહ્યો છે. પ્રભુના મુખારવિન્દથી ઉપર્યુકત વચને શ્રવણ કરીને ગૌતમ
| SR No. | 009313 |
| Book Title | Bhagwati Sutra Part 03 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1963 |
| Total Pages | 1214 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_bhagwati |
| File Size | 37 MB |