Page Text
________________
४५६
भगवतीने तदनुचिन्तितः-पुनः पुनः स्मरणविषयीकृतः द्विपत्रित इव पूर्वापेक्षया किशि दधिकः, ततः मार्थितः-चमरम्मति पनप्रक्षेपस्य युक्तायुक्तत्वज्ञानार्थम् इष्टरूपेण स्वीकृतः पल्लवित इव, व्यवस्थितः, ततः कल्पितः नेदं वनक्षेपणं मया समु. चितं कृतमित्येवं दृढरूपेण निधय विषयीकृतः पुष्पित इव स्थिरीभूतः, मनो. गतः संकल्पः मर्यथाऽनुचितं कृतमित्येवं मनसि निधिवरूपेग स्थितः पल्लवित इस विचार: समुदपधत-समुत्पन्न इत्यर्थः ।
संकल्पस्वरूपमाह-'नो खलु चमरे' ईत्पादि। नो खलु प्रभुः समर्थ: चमरः 'अमुरिंदे अमुरराया' अमुरेन्द्रः पुररानः 'तहेर' तथैव पूर्वत्रदेव 'जाव में आने लगने की अपेक्षा विपत्रित हुए अंकुर की कुछ अधिक मात्रा चाला बन गया अतः उसे यहां चिन्तित रूप से कह दिया गया है। जय चमरने मुझ से असभ्य व्यवहार करने की मनमें ठानी तब इसके उत्तर में जो मैंने उसके ऊपर वज्र का प्रक्षेप किया-वह उचित ही कार्य किया है इस प्रकार वह विचार इष्टरूप से स्वीकृत हो जाने के कारण पल्लवित हुए अंकुर की तरह और अधिक स्पष्ट हो गया-अतः उसे यहाँ प्रार्थित कहा गया है। बाद में जब शक को वज्रका प्रक्षेपण जो मैंने किया है वह उचित नहीं किया है ऐसा ध्यान आया तय दृढरूप से निश्चय का विपय पना हुआ वही विचार पुष्पित हुए अंकुर की तरह स्थिरीभूत हो गया मनोगत विचार जो इस कारण कहा गया है कि मनने इस बातको मान लिया कि यह कार्य सर्वथा अनुचित किया गया है-इस तरह मनमें निश्चितरूपसे स्थित होने के कारणपल्लवित हुए विचार उस शक्र के उत्पन्न हुए । शक्र के जो विचार हुआ वह इस प्रकार से है-नोखलु चमरे' इत्यादि। વધારે દૃઢ થવા લાગ્યો. તેથી તે વિચારને “ચિતિત' કહ્યો છે. જ્યારે ચમરે મારી સાથે અસભ્ય વર્તન બતાવ્યું ત્યારે જ મેં તેના ઉપર મારું વજ ચલાવ્યું. મેં ઊંચિત કાર્ય જ કર્યું છે. આ રીતે તે વિચાર ઈષ્ટ રૂપે સ્વીકૃત થવાથી તથા વધારે સ્પષ્ટ થવાથી પલ્લવિત બનેલા અંકુરની જેમ તેને પ્રાર્થિત કહ્યો છે ત્યાર બાદ જ્યારે શકને એમ થયું કે મેં જે વજ છેડ્યું, તે ઉચિત કાર્ય થયું નથી, ત્યારે તે વિચાર સંપૂર્ણતઃ નિશ્ચિત બનવાથી તેને પુપિત થયેલા અંકુરની જેમ કાલ્પનિક કહ્યો છે. તેણે મનમાં નિશ્ચિત રૂપે એવું માની લીધું કે મેં વજ છોડ્યું તે તદન અનુચિત અ છે તેથી તે વિચારને “માગતકહ્યો છે. આ રીતે પલ્લવિત થયેલા અંકુરની જેમ નિશ્ચિતરૂપે ઉત્પન્ન થયેલે વિચાર તેના મનમાં આવ્યો શકને જે વિચાર આવ્યોते वे सूत्रा 42 ४२ छ-'नो खलु चमरे' Uत्याह..
| SR No. | 009313 |
| Book Title | Bhagwati Sutra Part 03 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1963 |
| Total Pages | 1214 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_bhagwati |
| File Size | 37 MB |