________________
२९६
भगवतीको
वचननिर्देशे तिष्ठतः तत्र आता इदं कर्तव्यमित्यादेशरूपायाम् आज्ञायाम् तया 'उववाय' उपपाते सेवारूपे 'वयण' बचने अभियोगपूर्वका देशरूपे वचने 'निदेसे' निर्देशे - मनिते कार्ये नियतार्थोत्तररूपे निर्देशे नितः । यद् आशादिकमसौ वरति वत्राज्ञादिके तिष्ठतः ।। सू० २८ ॥
मूलम् -'सणं कुमारे णं भंते! देविदे, देवराया कि भवसिद्धिए ? अभवसिद्धिए ? सम्मदिट्टी, मिच्छदिट्टी ? परिस संसारए, अनंत संसारए ? सुलभवोहिए, दुल्लभवोहिए ? आराहए, विराहए ? चरिमे, अचरिमे ? ' गोयमा ! सगकुमारे देविंदे देवराया भवसिद्धिए, नो अभवसिद्धिए एवं सम्म दिट्ठी, परित संसारए, सुलभ वोहिए, आराहए, चरिमे-पसत्यं नेयद्वं ' । 'से केणट्टेणं भंते ! एवंवुच्चड़ ? 'गोयमा ! सर्णकुमारे और जो यह इन्हें आज्ञा देते है कि तुम्हे यह करना होगा, उसे यह मानते है । क्यों कि ये उसकी सेवा में रहते है । वह इनसे जबर्दस्ती भी अपने आदेश का पालन करा सकते है । ऐसी उनमें शक्ति होतों है । तथा प्रश्नित कार्यमें ये उनके नियत अर्थोत्तररूप निर्देश में रहते हैं । तात्पर्य कहने का यह है कि जो भी आज्ञा आदि यह सनत्कुमार उन्हें देते है उस आज्ञादिकको ये दोनों मानते है । यह काम तुम्हें करना ही ऐसा आदेशरूप कहना इसका नाम आज्ञा है । उपपात नाम सेवा का है। आज्ञापूर्वक आदेश का नाम वचन है। पूछे गये कार्यके संबंध में नियमित उत्तर का नाम निर्देश है || सू०२८|.
તે તેમની આજ્ઞાને માથે ચડાવે છે,
કારણ કે તેમે તેમને પૂજ્ય અને સેવા કરવાને યેાગ્ય માને છે. તેમનામાં એટલી શક્તિ છે કે તે તેમની પાસે પેતાની આજ્ઞાનું પાલન કરાવી શકે છે તથા જે વિષયમાં તેમને પ્રશ્ન પૂછાયે હાય તે વિષે તેએ જે નિયત ઉત્તર આપે કે જે અથ દર્શાવે તે અર્થાત્તર રૂપ નિર્દેશનું તે અન્ને પાલન કરે છે. કહેવાનું તાત્પર્ય એ છે કે સનકુમાર જે આજ્ઞા આપે છે તેને તે બન્ને માન્ય કરે છે. આ કામ તમારે કરવું જ પડશે, આ પ્રકારના આદેશ કરવો તેનું નામ આજ્ઞા છે. ઉપપાત એટલે સેવા. આજ્ઞાપૂર્વક આદેશનું નામ વચન પૂછાયેલા કાર્યાંના વિષયના નિયત ઉત્તરને નિર્દેશ કહે છે. 11 સૂ॰ ૨૮ ૫
66
>>
४.
