________________
म. टी. श. ३ उ. १. २७ ईशानेन्द्र केन्द्रयोर्गमनागमन निरूपणम्
२८१
शकेशानयोः विमानानाम् उचत्वादिविषये पृच्छति - 'भंते' । इत्यादि । हे भगवन्, 'सक्कस्स णं' शक्रस्य खलु ' देविंदस्स देवरण्णो' देवेन्द्रस्य देवराजस्य 'विमाणेहिंतो' विमानेभ्यो विमानापेक्षया 'ईसाणस्स देविंदस्स देवरण्णो ' ईशानस्य देवेन्द्रस्य देवराजस्य 'विमाणा' विमानानि किम् 'ईसि' ईपत् किञ्चिद् 'उच्चयराचेत्र ?' उच्चतराणि चैत्र प्रमाणतः 'ईसिं' ईपत् किञ्चित् 'उम्नयतराचेव' उन्नततराणि सन्ति गुणतः शोभाधिक्यादितः किम् अथवा मासादापेक्षया उन
,
वायुभूति शक और ईशान इनके विमानों की उच्चता आदिके विषय में प्रभु से पूछते हैं कि 'भंते । सकस्स णं देविंदस्स देवरण्णो ' हे भदन्त | देवेन्द्र देवराज शक्र के जो विमान हैं सो उन ' विमाणे हितो' विमानों की अपेक्षा 'ईसाणस्स देविंदस्स देवरण्णो देवेन्द्र देवराज ईशान के जो ' विमाण' विमान हैं वे क्या प्रमाण की अपेक्षा 'ईसिं उचयरा चेव' कुछ थोडे उच्चतर हैं, 'उन्नयतरा चेव ' तथा शोभाधिक्यादि रूप गुण की अपेक्षा क्या कुछ थोडे उन्नततर हैं ? अथवा - उच्चत्व और उन्नतत्व जो पूछा गया है वह इस प्रकार से भी समझा जा सकता है कि शक के जो प्रासाद हैं उनकी अपेक्षा ईशान के प्रासाद ऊँचे हैं क्या ? तथा इसके प्रासादों की जो पीठ है उसको अपेक्षा से ईशान के प्रासाद पीठ उन्नत हैं क्या ! इस तरह प्रासादों की अपेक्षा से उच्चत्व और प्रासाद पीठकी अपेक्षा से उन्नतत्व जानना चाहिये । 'ईसिं' शब्दका अर्थ कुछ थोडा हैं ।
प्रश्न छे चूहे-"भंते ? सक्क्स्स णं देविंदस्स देवरण्णो विमाणेहिंतो ईसाणस्स देविंदर देवरण विमाणा ईसि उच्चयरा चेत्र उन्नयतरा चेव ? ३ लहन्त દેવેન્દ્ર દેવરાજ શક્રનાં જે વિમાના છે તે વિમાના કરતાં, દૈવેન્દ્ર દેવરાજ ઈશાનનાં વિમાના शुं प्रभाशुभं थोडा अभ्यंतर ( वधारे यां) छे ? तथा शोला, ३५, गुटु माहिनी અપેક્ષાએ, શક્રેન્દ્રના વિમાના કરતાં ઇશાનેન્દ્રના વિમાના શુ થાડા ઉન્નતતર (વધારે ઉન્નત) છે? અથવા ઉચ્ચવ અને ઉન્નતત્વ વિષે જે પ્રશ્ન પૂછાયેા છે, તે પ્રશ્નને આ રીતે પણ સમજાવી શકાય કે શક્રેન્દ્રનાં જે વિમાનવાસેા છે તે વિમાનવાસે કરતાં યુ ઇશાનેન્દ્રનાં વિમાનવાસે વધારે ઊંચાં છે ? તથા શક્રેન્દ્રના વિમાનાવાસેાની પીઠ કરતાં શું ઈશાનેન્દ્રનાં વિમાનાવાસેાની પીઠ વધારે ઉન્નત છે? આ રીતે પ્રાસાદાની અપે ક્ષાએ ઉચ્ચત્વ અને પ્રાસાદપીઠની અપેક્ષાએ ઉન્નતત્વ સમજવું જોઇએ. “ äિ ” એટલે કંઇક ન્યૂન. આ પ્રકારને પ્રશ્ન ઉદ્દભવવાનું કારણ નીચે પ્રમાણે છે– અન્ય