Page Text
________________
1
प्रमेयचन्द्रिका टीका श. ३ उ. १ इशानेन्द्रऋद्धिविषये वायुभूतेः प्रश्नः १२१ मध्ये भागे पञ्चाऽवतंसकाः सन्ति ईशानावतंसकस्य पूर्वे अङ्कावतंसकः, दक्षिणे स्फटिकावतंसकः, पश्चिमे रत्नावतंसकः उत्तरे जातरूपावतंसकः, एते चत्वारोऽवतंसकाः सन्ति तन्मध्ये सर्वजातीयरत्नमयः प्रासादीयः दर्शनीयः अभि रूपः प्रतिरूपः ईशानावतंसकोऽस्ति यावद् दिव्यान् भोगान् भुञ्जानो विहरति, एतस्य सर्ववर्णनं सौधर्मवत् विज्ञेयम् पुनः कीदृशः- धृतत्रिशूलहस्तः नृषभवाहनः उत्तरार्धलोकाधिपतिः अष्टाविंशतिलक्ष विमानस्वामी निर्मलदिव्यवस्त्रधरः शेर्पा लोक के निवासियोंका इन्द्र रहता है । प्रज्ञापनासूत्र में भी कहा हैउनके ठीक मध्य भाग में पांच अवतंसक हैं । ईशानावतंसक के पूर्व में अङ्कावतंसक है। दक्षिण में स्फटिकावतंसक है। पश्चिम में रत्नावतंसक है । उत्तर में जातरूपावतंसक है । इस प्रकार ये चार अवतंसक सर्वजाति के रत्नों के बने हुए हैं । इनके बीच में सर्वजातीय रत्नमय एक ईशानावतंसक हैं । यह अवतंसक प्रासादीय है, दर्शनीय है, अभिरूप है, और प्रतिरूप है, यहां पर्याप्त और अपर्याप्त ईशानवासी देवोंके स्थान हैं । ये लोक के असंख्यातवे भाग में हैं। बाकी का 'यावत विहरति' तक का वर्णन सौधर्मवासी देवों के समान है । इसी जगह ईशानेन्द्र रहता हैं । यावत् वह दिव्य भोगोंको भोगता हुआ वहां अपना समय आनन्दोल्लास के साथ व्यतीत करता रहता हैं । इसका समस्त वर्णन् सौधर्म देवलोक की तरह जानना चाहिये । यह ईशानेन्द्र अपने हाथ में त्रिशुल धारण किये रहता है । बलद - बैल पर इसकी सवारी है। यह उत्त
ઇન્દ્ર રહે છે. પ્રજ્ઞાપનાસૂત્રમાં પણ કહ્યું છે કે ઇશાન દેવલેાકની પરામર મધ્યમાં પાંચ અવત સકા (શ્રેષ્ઠ મહેલા) છે. ઇશાનાવત સકની પૂર્વમાં અંકાવત...સક છે, દક્ષિણમા સ્ફટિકાવતસક છે, પશ્ચિમમાં રત્નાવત સક છે, અને ઉત્તરમાં જાતપાવત સક છે. તે ચારે મહાલયે (અવતસકે!) સર્વે જાતિનાં રત્નાનાં ખનેલાં છે. તે ચારેની વચ્ચા વચ્ચ બધી જાતનાં રત્નાના અનેલે ઇશાનાવતસક છે. તે અવતસક પ્રાસાદીય, દનીય, અભિરૂપ અને પ્રતિરૂપ છે, ત્યાં પર્યાપ્ત અને અપર્યાપ્ત ઈશાનકલ્પવાસી દેવોનાં સ્થાના छे. ते स्थाना सोना मसज्यातभां लागभां यापेक्षां छे. माडीनुं " यावत् विहति" સુધીનું વર્ણન સૌધ કલ્પવાસી દેવોના જેવું જ છે. ત્યાં ઇશાનેન્દ્ર રહે છે. તે ત્યાં દિવ્ય ભાગો ભાગવતા થકા પોતાના સમય આનંદ અને ઉલ્લાસથી પસાર કરે છે. તે "શાનેન્દ્ર તેનાહાથમાં ત્રિશૂળરાખેછે અને વૃષભ (ખળદ)પર સવારી કરેછે. ઉત્તરા લાકને
| SR No. | 009313 |
| Book Title | Bhagwati Sutra Part 03 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1963 |
| Total Pages | 1214 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_bhagwati |
| File Size | 37 MB |