Page Text
________________
३४०
स्थानालपत्रे टीका--' छबिहा' इत्यादि--
जात्यार्या:-लोकरूढया जात्यार्यत्वेन प्रसिद्धा मनुष्याः पड्विधाः प्रज्ञप्ता, तद्यथा-अम्बष्ठाश्चेत्यादि गाथा । एताः पडपि इभ्य नातयः-इममहन्तीति, इभ्याः ते तु जघन्यमध्यमोत्कृष्टभेदात् त्रिविधाः । तत्र-ये हस्तिपरिमितमणि-मुक्तापवाल-सुवर्ण-रजतादि द्रव्यराशिस्वामिनो सवन्ति ते जघन्याः । ये तु हस्तिमरिमित बज्र-मणि-माणिक्य-राशिस्वामिनो भवन्ति ते मध्यमाः । ये तु हस्तिपरिमित केवलवनराशिस्वामिनो भवन्ति ते उत्तमाः । तेपां जातयो बोध्याः । तथा-कुलार्या:-लोकढया कुलार्यत्वेन प्रसिद्वा मनुष्याः पविधाः प्रज्ञप्ताः, तथथा-उग्रा भोगा इत्यादि । तत्र-वे आदिनाथेन भगवता अपभेण आरक्षकतया व्यवस्थापितास्ते उग्राः १ ये तु गुरुरूपेग स्थापितास्ते भोगाः २, ये पुन
टीकार्थ-लोकरूढि हाराजातिसे आर्यरूपमें प्रसिद्ध जो मनुष्य हैं, वे जात्यार्य हैं । ये जात्यार्य आदिके भेदसे ६ प्रकारके कहे गये हैं। ये छहों जात्यार्य इभ्य जातिके होते हैं। ये जघन्य मध्यम और उत्कृष्टके भेदसे तीन प्रकारके कहे गये हैं। इनमें जो हस्ति परिमित मणि, मुक्ता, प्रवाल, सुवर्ण, रजत आदि द्रव्यराशिके स्वामी होते हैं, वे जघन्य जात्याय हैं, जो हस्ति परिमित वज्र, मणि, माणिक्य आदि राशिके स्वामी होते हैं वे मध्यम जात्यार्य हैं, और जो हस्ति परिमित केवल वज्रराशिके स्वामी होते हैं वे उत्तम जात्यायें हैं । लोकरूढि द्वारा जो कुलार्य रूपसे प्रसिद्ध मनुष्यहैं वे कुलार्य भी उग्र भोग, आदि रूपसे ६ प्रकारके कहे गये हैं। इनमें भगवान आदिनाथके द्वारा जो आरक्षक (कोटवाल) रूपसे व्यवस्थापित किये गये वे उग्र हैं, जो गुरुरूपसे व्यव
ટીકાઈ-લોકરુઢિ દ્વારા જેઓ જાતિની અપેક્ષાએ આર્ય ગણાય છે, તે મનુષ્યને જાત્યાયે કહે છે. તેને અમ્બઇ આદિ ૬ ભેદ બતાવ્યા છે. આ છએ જાત્યાયે ઈભ્ય જાતિના હોય છે. તેમને જઘન્ય, મધ્યમ અને ઉત્કૃષ્ટના ભેદથી ત્રણ પ્રકારના કહ્યા છે. જે આ હસ્તિ પરિમિત (હાથીના જેટલા વજનના) मणि, माती, प्रवास, सानु', यही मा द्र०य२.शिना स्वामी डाय छ, તેમને જઘન્ય જાત્યાય કહે છે. જેઓ હસ્તિપરિમિત વા, મણિ, માણેક, આદિ દ્રવ્યરાશિના સ્વામી હોય છે, તેમને મધ્યમ જાત્યાયં કહે છે. જે હસ્તિપરિમિત વજીના સ્વામી હોય છે, તેમને ઉત્તમ જાત્યાયે કહે છે. લેકરુઢિ દ્વારા જે મનુષ્ય કુલાર્થ રૂપે પ્રસિદ્ધ છે તેમને કુલાર્ય કહે છે. તે કુલાર્યના પણ ઉગ્ર આદિ રૂપ છ પ્રકાર કહ્યા છે–
ભવાન આદિનાથ દ્વારા જેમને આરક્ષક (કેટવાલ) રૂપે નિયુક્ત કરવામાં આવ્યા હતા તેમને ઉગ્ર કહે છે અને જેમને ગુરુ રૂપે નિયુક્ત કર
| SR No. | 009310 |
| Book Title | Sthanang Sutram Part 04 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1965 |
| Total Pages | 773 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_sthanang |
| File Size | 43 MB |