Page Text
________________
३२५
सुधा दीका स्था०६ १६ षड्विधमनुष्यादिनिरूपणम् प्रविधा मनुष्याः प्रज्ञप्ताः, तद्यथा-सम्मूच्छिममनुष्याः-कर्मभूमिगाः १, अकमभूमिगाः २, अन्तरद्वीपगाः ३, गर्भव्युत्क्रान्तिकाः-कर्मभूमिगाः १, अकर्मभूमिगाः २, अन्तरद्वीपगाः ३ ॥ सू० १६ ॥
टीका--'छबिहा' इत्यादि--
मनुष्याणां पविध प्रकारद्वयेन बोध्यम् । तत्र प्रथमे प्रकारे जम्बूद्वीपगा' इत्यादयः षड्भेदाः। द्वितीये प्रकारे पूर्व सम्मच्छिमगर्मव्युत्क्रान्तिकभेदेन मनाया द्विविधाः । तत्र सम्मृच्छिमा त्रिविधा भवन्ति, गर्भव्युत्क्रान्तिका अपि त्रिविधा भवन्तीति पड्विधा मनुष्या भवन्तीति ॥ सू० १६ ॥
तथा--
मूलम्-छबिहा इड्डीमंता मणुस्ला पण्णत्ता, तं जहा-अर. हंता १, चकवट्टी २, बलदेवा ३, वासुदेवा ४, चारणा ५, विजाहरा ६ ॥ सू० १७॥ - अथवा-इस प्रकारसे मनुष्य ६ प्रकारके कहे गये हैं जैसे-सस्नू. च्छिम मनुष्य कर्मभूमिग १ अकर्म भूलिग २ अन्तरद्वीपग ३ गर्भव्यस्क्रान्तिक कर्मभूमिग १ अकर्मभूमिग २ और अन्तरदीपग ३।।
इस सत्र मनुष्यों की षट् प्रकारता प्रकट की गई है, यह दो प्रकारसे प्रकटकी गई है, इनमें प्रथम प्रकारतामें "जम्बूद्वीपग" यहाँले लेकर " अन्तरदीपग" तक कथन हुआ है, द्वितीय प्रकारतामें सम्मूच्छिम एवं गर्भव्युत्क्रान्तिकके भेदसे मनुष्य दो दो प्रकारके होते हैं, इनमें सम्मुच्छिम मनुष्य कर्मभूमिग, अकर्मभूमिग, और अन्तरली. पग तीन प्रकार के होते हैं, और गर्भव्युतकान्तिक मनुष्य भी ३ प्रकारके होते हैं, इस तरह ६ प्रकार के मनुष्य होते हैं । स०१६।
અથવા–મનુષ્યના નીચે પ્રમાણે ૬ પ્રકાર પણ પડે છે–(૧) સન્મુછિમ મનુષ્ય કર્મભૂમિગ, (૨) સમૂછિમ અકર્મભૂમિગ, (૩) સમૂછિમ અન્તરદ્વીપગ, (૪) ગર્ભવ્યુત્કાત્તિક કર્મભૂમિગ, (૫) અકર્મભૂમિગ અને (६) सन्तवी41
* આ સૂત્રમાં બે રીતે મનુષ્યને ૬ પ્રકારે પાડવામાં આવ્યા છે. પહેલી રીતે “ જ બૂઢીપગ થી લઈને “અતરદ્વીપગ પર્યન્તના ૬ પ્રકાર પ્રકટ કરવામાં આવ્યા છેબીજી રીતે મનુષ્યના મુખ્ય બે ભેદ પડ્યા છે(૧) સમૃમિ અને (૨) ગર્ભવ્યુત્કાન્તિક તેમાંથી સમૂછિમ મનુષ્યના કર્મભૂમિ જ આદિ ત્રણ પ્રકાર પડે છે, અને ગર્ભવ્યુત્કાતિકના પણ કમભૂમિ જ, અકર્મભૂમિ જ અને અન્તરદ્વીપ જ નામના ત્રણ પ્રકાર પડે છે, આ રીતે કુલ છ પ્રકાર થાય છે. જે સૂ. ૧૬ છે
| SR No. | 009310 |
| Book Title | Sthanang Sutram Part 04 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1965 |
| Total Pages | 773 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_sthanang |
| File Size | 43 MB |