Page Text
________________
५५३
स्थानात सूत्रे
टीका - पंच ठाणाई ' इत्यादि
छास्थः- अवधिज्ञानमनःपर्यवज्ञानवर्तितो मुनिः पञ्चस्थानानि सर्वमा'वेन= साक्षात्कारेण= प्रत्यक्षतयेत्यर्थः, न जानाति न पश्यति । तानि स्थानान्याह - - तद्यथा-धर्मा स्विकार्यमित्यादि । तत्र अशरीए प्रतिबद्धम् = शरीरवर्जित जीवम् । परमाणुपुद्गलम् - परमाणुश्रासौ पुति तम् । इदं द्वणुकादीनामप्युपलक्षणम्, तेन यणुकादीनपि छद्मस्थः साक्षात्कारेण नो जानाति नो पश्यति । श्रुतज्ञानेन टीकार्थ - अवधिज्ञान एवं मनः पर्यवज्ञान से रहित मुनिरूप छद्मस् इन पांच स्थानों को सर्वभाव से साक्षात् रूप से प्रत्यक्षरूप से नहीं जानता है, नहीं देखता है, वे पांच स्थान इस प्रकार से हैं वर्मानिकाय १ अधर्मास्ति काय २ आकाशास्तिकाय ३ अशरीरप्रतिवद्ध जीव ४ और परमाणु पुल ५ । इन्हीं पांच स्थानोंको उत्पन्नज्ञानदर्शनधारी अर्हन्त जिन केवी सर्वभावसे साक्षात् रूपसे जानते हैं देखते हैं। वे पांच स्थान धर्मास्तिकाय यावत् परमाणु पुद्गल हैं । अवधिज्ञान एव मनः पर्यवज्ञानघाले जीव भी छद्मस्थ जीवमं गृहीत किये गये हैं, अतः वे यहां गृहीत न हों इसीलिये टीकाकारने उन्हें वर्जित किया है, अशरीर प्रतिबद्धका भाव है, शरीर से रहित जीव परमाणु पुद्गल द्व्यणुक आदिका उपलक्षण है, अतः जैसा चछद्मस्थ परमाणु पुलको साक्षात् नहीं जानता है, उसी प्रकार से वह द्व्यणुक आदिको भी साक्षात् रूपसे नहीं जानना पच ठाणाई छउमत्ये सम्भावणं ण जाणइ " त्यहिઅવિષેજ્ઞાન અને મન પવજ્ઞાનથી રહિત એવા છદ્મસ્થ મુર્તિ આ પાચ સ્થાનેાને સભાવે, સાક્ષાત્ રૂપે, પ્રત્યક્ષ રૂપે જાણુને નથી. (૧) ધર્માસ્તિકાય (२) अधर्मास्तिप्राय (3) अ अशास्तिडाय, (४) अशरीर अतिमद्ध मने (4) परमाणु युद्धस.
66
એ જ પાંચ સ્થાનાને ઉત્પન્ન જ્ઞાન દશનધારી અર્હત જિન કેવલી સ ભાવે-સાક્ષાત્ રૂપે જાઘે છે અને દ્વેષે છે એટલે કે ધર્માસ્તિકાયથી લઈને પરમાણ્ પુદ્ગલ પર્યન્તના પાંચે સ્થાનાને કેવળજ્ઞની જીવ પ્રત્યક્ષ રૂપે જાણી શકે છે અને દેખી શકે છે અવિજ્ઞાની અને મનઃ યજ્ઞાતવાળા જીવને પણ છદ્મસ્થ જ ગણવામાં આવે છે, તેથી તેમને અહીં ગૃહીત કરવાના ન હાવાથી સૂત્રકારે તેમને અહીં વર્જિત કર્યાં છે. " अशरीर असिद्ध " ' એટલે શરીરથી રહિત છત્ર પરમાણુ પૉલ યણુક આનું ઉપલક્ષણ છે. તે છદ્મસ્થ જેમ પરમાણુ' પુદ્દલને સાક્ષાત્ રૂપે જાણતા નથી, એ જ પ્રમાણે તે યણૂક આદિને પણ્ સ ક્ષાત્ રૂપે જાણુતા નથી. શ્રુતજ્ઞાનની સહાયતાથી જ
·
| SR No. | 009310 |
| Book Title | Sthanang Sutram Part 04 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1965 |
| Total Pages | 773 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_sthanang |
| File Size | 43 MB |