________________
सुधा टीका स्था. ४ ७.२ सू. ६५ लवणसमुद्रावगाहनादिनिरूपणम्
पुव्वाइअणुकमसो, गोथुमद्गभारासंखदगसीमा । गोथुम - सिए - संखे मणोसिले नागरायाणो । ५ । छाया - " दशयोजनसहस्राणि लवणशिखा चक्रवालतो विस्तीर्णा । पोडशसहस्रोचा सहस्रमेकं त्ववगाढाः । १ । देशोनमर्द्धयोजन लवणशिखोपरि दकं तु कालद्विके । अतिरेकमतिरेकं परिवर्धते दीयते वाऽपि । २ । आभ्यन्तरकी वेलां धारयन्ति लवणोदधेः नागानाम् । द्वाचत्वारिंशत्सहस्राणि द्वासप्ततिसहस्राणि वाद्याम् । ३ । पष्टिर्नागसहस्राणि धारयन्त्यग्रोदकं समुद्रस्य । वेलन्धराssवासा लवणे च चतुर्दिशि चत्वारः ॥ ४ । पूर्वाद्यनुक्रमशः गोस्तूप- दकभास - शङ्ख- दकसीमाः ।
गोस्तूपः शिवकः शङ्खो मनःशिलो नागराजाः । ५ । " इति,
अयमर्थः- लवणशिखा- लवणसमुद्रस्य अग्रभागः चक्रवालतो मण्डलाकारेण दशसहस्रयोजनानि विस्तीर्णा, पोडशसहस्रयोजनोचा, समभूमिभागापेक्षया, एकसहस्रयोजन प्रमाणाऽवगाढा च वोध्या । १ । लवणशिखाया उपरि कालद्विके= दिवसे रात्रौ च देशोनायो जनप्रमाणं दकं - जलम् अतिरेकम् अतिरेकम् = अधिकमधिकं परिवर्धते हीयतेऽपिवा । २ | नागकुमाराणां द्वाचत्वारिंशत्सहस्राणि लवणोदधेः आभ्यन्तरिकीम्=अन्तर्विशन्ती वेलां धारयन्ति तथा तेषां नागकुमा राणां द्विसप्तति सहस्राणि वाद्यां वहिर्गच्छन्तीं वेलां धारयन्ति । ३ । पष्टिसहस्रसंख्यका नागकुमाराः समुद्रस्य - लवणसमुद्रस्य अग्रोदकं = शिखाग्रं धारयन्ति । रात्र योजन ऊंचा है तथा समतल से एक हजार योजन अवगाहनबाला है। जलशिखाके ऊपर दिन रात कुछ कम अर्धयोजन प्रमाणसे जल बढता घटता रहता है । लवणोदविकी आभ्यन्तर बेलाको ४२ हजार नागकुमार और बाघ वेलाको ७२ हजार नागकुमार धारण करते हैं, एवं ६० हजार नागकुमार लवणसमुद्र शिखाके अग्रभागको धारण करते हैं । उस लवण
૯૬૭
મડલાકારે દસ હજાર યોજનની છે, ૧૬ હજાર ચેાજન ઊંચી છે, તથા સમતલથી હજાર ચૈાજનની અવગાહનાવાળી છે જલશિખા પર ( સપાટી પર ) દિવસે અને રાત્રે અવૈજન કરતાં કંઈક ન્યૂન પ્રમાણમાં પાણીની સપાટીમાં વૃદ્ધિ અને હાનિ થતી રહે છે.
લવણુ સમુદ્રની આભ્યન્તર વેલાને ( પાણીની વૃદ્ધિને ૪૨ હાર નાગકુમાર અને ખાદ્યવેલાને છર હાર નાગકુમારા ધારણ કરે છે, અને ૬૦ હજાર નાગકુમાર લવણુસમુદ્ર શિખાના ( વેલાને ) અગ્રભાગને ધારણ કરે
