Page Text
________________
सुधा टीका स्था० ४ उ० सू० ६५ लवणसमुद्रावादनादिनिरूपण
७६५
च
“ एत्थ णं चउन्हं वेलंधरनागराई " इत्यादि - अत्र खलु चतुर्णां वेलन्धरनागराजानां - वेलां - लवणसमुद्रशिखामन्तः प्रविशन्तीं वहिच निःसरन्तीमशिखां । धारयन्तीति वेलन्धराः ' संज्ञालादयं साधुः, ते च ते नागराजाथ वेलन्धरनागराजा = वेलन्धरनागकुमारा इत्यर्थः तेषाम् आवासपर्वताः- निवासस्थानरूपाः पर्वताः चत्वारः प्रज्ञताः, ते यथा - गोस्तूपः १, उदकभासः २, शङ्खः ३, उदकसीमा ४, एते क्रमेण पूर्वादिदिवचतुये वोध्याः । तत्र क्रमेण गोस्तूप- शिवकशत्र-मन शिलक नामानो महर्द्धिकाल्योपस्थिविकाशत्वारो देवा वसन्तीति । स्थिति में आजाता है तब जल भी अपनी पूर्वस्थितिमें आजाता है, इस कारण उद्धिमें ज्वार-भाटा शान्त होजाता है ॥ ११९ ॥
" एत्थणं चहं" इत्यादि
ear समुद्रकी शिखा को भीतर वाहिर निकलती हुई अग्रशि खाको जो धारण करते हैं वे बेलन्धर हैं । यहाँ इस व्युत्पत्ति के अनुसार " वेलान्धर " ऐसा पद होना चाहिये था पर ऐसा न होकर जो वेलम्बर ऐसा प्रयोग हुवा है उसका कारण इसका शव्दहोना है । ये वेलन्धर नागराज हैं । ऐसे इन चेलन्धर नागकुमारीके आवास पर्वत निवास स्थानरूप पर्वत चार कहे गये हैं, जैसे- गोस्तूप १, उदकभास २, शङ्ख ३- और उदकसीमा ४ पे चारों आवास पर्वत क्रमशः पूर्वादि चार दिशा में हैं. इन आवास पर्वतोंपर क्रमश:-गोस्तृप, शिवक, शङ्ख और मनःशि-' लक, इन नामोंके चार महद्धिक यावत् पल्योपम स्थितिवाले देव रहते ત્યારે પાણી પણ પાતાની પૂસ્થિતિમા આવી જાય છે તે કારણે સમુદ્રમાં आवेसी भरती शभी लय छे. ॥ सू. १ थी ५.
" एत्यगं चउन्हें " त्याहि
લવણ સમુદ્રની `દર અને ૫હાર નીકળતી એવી વેલાને ( અગશિખાને ) ધારણ કરે છે, તેમને વેલન્કર કહે છે. આ વ્યુત્પત્તિ અનુસાર
यह जन लेहो, या मेवुन थतां ? 'वेसन्धर' यह . બન્યુ છે, તેનું કારણ એ છે કે તેમનું નામ જ વેલúર છે.
તે વેલન્ધર નાગરાજ છે. એવાં તે વેલન્ધર નાગકુમારાના નિવાસસ્થાન રૂપ આવાસ પતે ચાર કહ્યા છે. તેમનાં નામ આ પ્રમાણે છે—(૧) ગેસ્તૂપ, (२) उम्लास, (3) शय भने (४) सीमा, ते यारे आवास पर्वता અનુક્રમે પૂર્વાદિ દિશામાં છે તે આવાસના પર અનુક્રમે ગેસ્તૂપ, શિવક, શંખ અને મનઃશિલક નામના ચાર મહર્ષિક આદિ વિશેષણાવાળા અને એક પલ્યાયમની સ્થિતિવાળા એ રહે છે.
2
જે
"वेसान्वर
ܙ
| SR No. | 009308 |
| Book Title | Sthanang Sutram Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1964 |
| Total Pages | 822 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_sthanang |
| File Size | 47 MB |