Page Text
________________
५३२
स्थांनासूत्र चतुर्विधः संसारः प्रज्ञप्तः, तद्यथा-द्रव्यसंसारः १, क्षेत्रसंसारः २, कालसंसारः ३, भावंसप्तारः ४ । सू० २३ ।
टीका-" चत्तारि दिसा० " इत्यादि-चतस्त्रः, दिक्कुमारीमहत्तरिकाःदिशां कुमार्यों दिक्कुमार्यस्ताश्च ताः महत्तरिका:-प्रधानतमाः-दिक्कुमारी महत्तरिकाः, यद्वा दिक्कुमारीणों महत्तरिका दिक्कुमारीमहत्तरिकाः, प्रज्ञप्ताः, तद्यथारूपा १, रूपांशा २, सुरूपा ३, रूपावती ४। एताश्चतस्रो मध्यरचकवास्तव्या अहंतोजातमात्रस्य नालकतनादिकं कुर्वन्तीति ।
__ "चत्तारि विज्जु०" इत्यादि-चतस्रो विद्युत्कुमारीमहत्तरिकाः प्रज्ञप्ता, तद्यथा-चित्रा १, चित्रकनका २, शतेरा ३, सौत्रामणिः । एताश्चतस्रो विदि. ग्रुचकनिवासिन्यो भगवतः श्रीमतोऽहतो जातमात्रस्य चतसृष्वपि दिक्षु स्थिता दीपिकाहस्ता गायन्तीति । सू० २१ । चार पल्योपमकी स्थिति कही गई हैं । देवेन्द्र देवराज ईशानकी मध्यम परिषदामें देवियोंकी चार पल्पोपमकी स्थिति कही गई है (२२) संसार चार प्रकारका कहा गया है, जैसे-द्रव्यसंसार १, क्षेत्रसंसार २, कालसंसार ३ और भावसंसार ४ (२३)
टीकार्थ - दिशाओंकी जो कुमारिकाएं हैं वे दिक्कु मारिका हैं, ये प्रधानतम होनेसे महतरिका कही गई हैं। यद्वा-दिकूकुमारियोंकी जो महत्तरिकाएं वे दिक्कुमारी महत्तरिका है। इनके नाम रूपा-१, रूपांशा-२ आदि हैं। ये चारों रुचकद्वीपके मध्य में रहती हैं। जब अर्हन्त उत्पन्न होते हैं तब वे उनके नाल आदिको काटनेका काम करती हैं। चित्रा-१ चित्रकनका आदिके भेदसे जो चार विशुल्कुमारिकाएं कही गई हैं । ये मचक्रद्वीपकी विदिशाओंमें रहती हैं। સ્થિતિ કહી છે. દેવેન્દ્ર દેવરાજ ઈશાનની મધ્યમ પરિષદામાં દેવીઓની ચાર પલ્યોપમની સ્થિતિ કહી છે. સૂ. ૨૧-૨૨ છે.
ससा२ ॥२ प्रा२ने यो छे--(१) द्रव्यस'सार, (२) क्षेत्र सा२ (3) सससा२ मन (४) मावस सा२ ॥ सू. २३ ॥ - સૂત્ર ૨૧ અને ૨૨ ને વિશેષાર્થ-દિશાકુમારીઓને વિકૃકુમારીઓ કહે છે. તેઓ પ્રધાનતમ હોવાથી તેમને મહત્તરિકાઓ કહી છે. અથવા દિકકુમારીઓની જે મહત્તરિકાઓ છે તેમને દિકકુમારી મહત્તરિકાઓ કહે છે. તેમનાં નામ રૂપ, રૂપાશા, સુરૂપ અને રૂપાવતી છે. તે ચારે ચકહીપની મધ્યમાં રહે છે. જ્યારે અહંન્ત ઉત્પન્ન થાય છે, ત્યારે તેમની નાલ વગેરે કાપવાનું કામ તેઓ કરે છે. ચિત્રા, ચિત્રકનકા આદિના ભેદથી જે ચાર વિઘુકુમારિ, કાઓ કહી છે, તે રુચકદ્વીપની વિદિશાઓમાં રહે છે, જ્યારે અર્થત પ્રભુને
| SR No. | 009308 |
| Book Title | Sthanang Sutram Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1964 |
| Total Pages | 822 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_sthanang |
| File Size | 47 MB |