Page Text
________________
स्थानाङ्गसूत्रे
४०८
,
नामैकं शुचि " १ | शुचि = स्वभावेन पवित्रं तदेव पुनः शुचि संस्कारेण काल भेदेन वा शुचि १ शुचि = स्वाभाविक शुद्धिमत् पुनः कालभेदेन अशुचि= अपवित्रम् २, एवम् - अशुचि नामैकं शुचि ३, अशुचि नामैकमशुचि ४ ।
1
इति चतुर्भङ्गी । अथ दान्तिक पुरुषजातसूत्रम् -
" एवामेवे " - त्यादि - एवमेव दृष्टान्तभूतवखव देवेत्यर्थः, चत्वारि पुरुषजातानि प्रज्ञप्तानि तथा - शुचिः = स्वभावेन पवित्रः पुरुषः, स एव पुनः शुचि:= सदाचारपालकतया पवित्रः १ शुचिर्ना मैकोऽशुचिः २, अशुचिनमैिकः शुचिः ३, अशुचिर्ना मैकोशुचिः ४ । इति चतुर्भुजी ॥ १३ ॥
शुचि शुचि कहा गया है । स्वभावतः शुद्ध हवा भी जो आगे चलकर अपवित्र हो गया हो वह शुचि अशुचि भङ्गवाला वस्त्र कहा गया है इसी प्रकार जो वत्र अशुचि होकर शुचि बन जाता है और जो अशुचि बना हुवा अशुचि ही बना रहता है वह वस्त्र तृतीय और चतुर्थ भंग वाला है । जिस प्रकार से यह शुचि अशुचि सम्बन्धी चतुर्भगी वस्त्र मैंयोजित कर प्रगट की गई है, उसी प्रकार से यही चतुर्भ गी पुरुष में भी योजित कर लेना चाहिये, और वह इस प्रकार से है- जो मनुष्य स्वभावतः पचित्र हो और आगे भी सदाचार का पालन करने से पवित्र बना रहता है तो वह " शुचि शुचि" इस प्रथम भंग का अन्नर्गत है- अन्तर्भूत किया गया है । प्रथमतः पवित्र बनकर जी आगे जो वह निमित्त वशात् असदाचार पालन से अपवित्र बन जाता है तो પણ ગ્રહણ કરવું જોઈએ જે વસ્ત્ર સ્વભાવત' શુદ્ધ હેાવા છતાં પાછળથી અપ વિત્ર થઈ જાય છે, એવા વસ્ત્રને શુચિ અણુશિ રૂપ ખીન્ન પ્રકારમાં ગણાવી શકાય છે જે વસ્ત્ર અશુચિ ( અપવિત્ર ) હાવા છતાં પાછળથી શુચિ ખની જાય છે તેને અશુચિ શુચિ રૂપ ત્રીજા પ્રકારમાં ગણાવી શકાય છે અને જે વસ્ત્ર અશુચિ અવસ્થામાં જ 'કાયમ ચાલુ રહે છે તેને અશુચિ અગ્નિ રૂપ ચેાથા પ્રકારમાં મૂકી શકાય છે. વસ્ત્રને અનુલક્ષીને શુચિ અશુચિની અપેક્ષાએ
ચાર ભાંગાતુ’કથન કરવામાં આવ્યુ છે, એવા જ ચાર ભાંગાતુ થન પુરુષના વિષયમાં પણ થવુ' જોઈએ-મનુષ્ય ષિયક ચાર ભાંગા આ પ્રમાણે મનશે-(૧) જે મનુષ્ય સ્વભાવત: પવિત્ર હાય અને સદાચારનું પાલન કરવાને લીધે પવિત્ર જ રહે છે, તેને “ શુચિ શુચિ ” રૂપ પડેલા ભાંગામાં મૂકી શકાય છે. (૨) જે પુરુષ પહેલાં પવિત્ર હાય, પણ ભવિષ્યમાં કાઈ કારણને લીધે અસદાચારી ખની જાય છે, એવા પુરુષને “ શુચિ અયિ ” રૂપ ખીજા
"
ܕܕ
| SR No. | 009308 |
| Book Title | Sthanang Sutram Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1964 |
| Total Pages | 822 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_sthanang |
| File Size | 47 MB |