Page Text
________________
सुधा का स्थान उ० २ स० ३३ योधिशब्दाभिधेयादिनिरूपणम ___ छाया-त्रिविधो बोधिः प्रज्ञप्तः, तद्यथा-ज्ञानवोधिः दर्शनवोधिः, चारित्र. बोधिः १ । त्रिविधा बुद्धाः प्रज्ञप्ताः, तद्यथा-ज्ञानवुद्धाः, दर्शनबुद्धाः, चारित्रबुद्धा: २ । एवं मोहः ३, मूढाः ४ ॥ ३३ ॥
टीका-'तिविहा' इत्यादि । वोधनं वोधिः-सम्यग्वोधः जीवोपयोगरूपः, स ज्ञानदर्शनचारित्रभेदात्रिविधः । तथाहि-ज्ञानविषयः सम्यग्बोधः-ज्ञानवोधिः, दर्शनविषयः सम्यग्बोधो दर्शनवोधिः, चारित्रविषयः सम्यग्रोधश्चारित्रबोधिरिति। वोधिविशिष्टा बुद्धास्त्रिविधाः-ज्ञानबुद्धाः, दर्शनबुद्धा, चारित्रबुद्धाः । तत्र-ज्ञानधर्म हैं वे तथा बोधिका विपक्षभूत जो मोहरूप अभिधेय है वह और माहवाले जीवरूप जो अभिधेय है वह इस प्रकार से ये सब तीन ३ रूप हैं यही बात अब सूत्रकार सूत्रचतुष्टय द्वारा कहते हैं-(तिविहा घोही पण्णत्ता) इत्यादि।
घोधि तीन प्रकार की कही गई है-जैसे-ज्ञानबोधि, दर्शनबोधि और चारित्रबोधि वुद्ध भी तीन प्रकार के कहे गये हैं-ज्ञानवुद्ध, दर्शबुद्ध, और चारित्रवुद्ध, इसी प्रकार से मोह भी तीन प्रकार का कहा गया है और मृढ भी तीन प्रकार के कहे गये हैं।
सम्यग्बोध का नाम बोधि है यह सम्यग्बोध जीव का उपयोग रूप धर्म है यह ज्ञान, दर्शन और चारित्र के भेद तीन प्रकार का है, ज्ञानविषयक सम्यग्रोध का नाम ज्ञानबोधि है दर्शनविषयक सम्यग्बोध का नाम दर्शन बोधि है तथा चारित्रविषयक सम्यक बोध का नाम चारित्रयोधि है, बोधि विशिष्ट जो होते हैं उनका नाम वुद्ध है ये वुद्ध भी પ્રતિપક્ષભૂત જે મેહરૂપ અભિધેય છે તે અને મહવાળા જીવરૂપ જે અભિધેય છે તે, આ પ્રકારે કથિત ધર્મ વિશેષ ત્રણ પ્રકારે છે. એ જ વાત હવે સૂત્ર४१२ सूत्र यतु द्वारा ४ छ-" तिविहा वोही पण्णत्ता" त्याह
माधिना ३ २ ४ा छ-(१) ज्ञानमाधि, (२) शनमाधि मन (3) ચારિત્રબધિ. બુદ્ધના પણ નીચે પ્રમાણે ત્રણ પ્રકાર કહ્યા છે-(૧) જ્ઞાનબુદ્ધ, (૨) દર્શનબુદ્ધ અને (૩) ચારિત્રબુદ્ધ. એ જ પ્રમાણે મોહ પણ ત્રણ પ્રકારનો છે અને મૂઢ પણ ત્રણ પ્રકારને છે.
સમ્યમ્ બોધને બધિ કહે છે. આ સમ્ય બેધ જીવને ઉપગરૂપ ધર્મ છે. તે જ્ઞાન, દર્શન અને ચારિત્રના ભેદથી ત્રણ પ્રકારનો છે. જ્ઞાનવિષયક સમ્યગૂ બેધને જ્ઞાનધિ કહે છે, દર્શનવિષયક સમ્ય બેધને દર્શનાધિ કહે છે, અને ચારિત્રવિષયક સમ્યગૂ બેધને ચારિત્રબોધિ કહે છે. બોધિથી યુક્ત જેને
| SR No. | 009308 |
| Book Title | Sthanang Sutram Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1964 |
| Total Pages | 822 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_sthanang |
| File Size | 47 MB |