Page Text
________________
૨૮
स्थानाङ्ग
अयं हेयोपादेय विवेक विकलत्वेन उपदेशग्रहणासमर्थत्वात् मज्ञापयितुं न योग्यः व्युग्राहितः- विमोहितमतिकः- कुगुरु दृढीकृतविपर्यास इत्यर्थः । एषोऽप्युपदेष्टुं न योग्यः ३ । एतद्विपरीतादुष्टादिविशेषणविशिष्टाः सुमुखेन - अनायासेन संज्ञाप्यन्ते - बोध्यन्त इति सुसज्ञाप्या भवन्ति । शेषं स्पष्टम् । ४ ॥ सु. ७१ ॥ पूर्व प्रज्ञापनाः पुरुषा वर्णिताः सम्प्रति तत्मशापनीयवस्तुनि त्रिस्थानकावतारयोग्यान्याह --
"
मूलम् -- तओ मंडलिया पव्वया, पण्णत्ता, तं जहा माणुसुत्तरे, कुंडलवरे, रुयगवरे ॥ १ ॥ तओ महाइमहालया पण्णत्ता, तं जहा - जंबुद्दीवे मंदरे मंदरेसु १, सयंभुरसणे समुद्दे ससुदेसु २, बंभलोए कप्पे कप्पेसु ॥ सू० ७२ ॥
है कि दुष्ट होता है, अथवा द्वेष रखनेवाला होता है, इस लिये दियो गया तोपदेश इसमें सफलताशाली नहीं होता है । मूढ मृर्ख जो होता है वह इसलिये अप्रज्ञापनीय कहा गया है कि यह हेयोपादेय विवेक से विकल होता है, अतः उपदेश ग्रहण करने में असमर्थ बना रहता है तथा जो व्यग्राहित होता है विमोहित मतिवाला होता है अर्थात् गुरु की शिक्षा से जिलका विपर्यास मजनूम पर दिया गया होता है ऐसा वह व्युद्माहित प्रतिबाला पुरूष भी उपदेश देने के योग्य नहीं कहा गया है, किन्तु इनसे विपरीत जो होते हैं अर्थात्-अदुष्टादि विशेषण से विशिष्ट जो मनुष्य होते हैं ये बिना किसी आयास के सुख पूर्वक समझाये जा सकते हैं, इसलिये उन्हें सूत्रकारों ने सुसंज्ञाप्य कहा हे अवशिष्ट स्पष्ट है । हृ०७१ ॥
કહે છે. તેને અપ્રજ્ઞાપનીય કહેવાનું કારણ એ છે કે તે દુષ્ટ હોય છે, અથવા દ્વેષ રાખનારા ઢાય છે, તેથી તેને જે તત્વેપદેશ આપવામાં આવે છે તે વ્યર્થ જાય છે. મૂર્તને ( મૂખને ) અપ્રજ્ઞાપનીય કહેવાનું કારણ એ છે કે તે હેયોપાદેયના વિવેકથી વિહીન ાય છે, તેથી ઉપદેશ ગ્રહણ કરવાને અસમય જ હાય છે. વિમાહિત મતિવાળાને બ્યુગ્રાહિત કહે છે એટલે કે કુગુરુના ઉપદેશથી જેના (વપર્યાસ મજબૂત રીતે થઈ ગયો હાય છે એવા યુદ્ઘાહિત સ્મૃતિવાળા પુરુષને પશુ ઉપદેશ દેવાને પાત્ર કહ્યો નથી. પરંતુ તેના કરતાં વિપરીત અદૃષ્ટ, મૂઢ અને અવ્યુાહિત આદિ વિશેષાવાળે મનુષ્ય સુસ
જ્ઞાપ્ય હોય છે, કારણ કે તેને તત્વપદેશ સહેલાઈથી સમજાવી શકાય છે, ત્યાં ઉપદેશ દાતાના ઉપદેશ નિષ્ફળ જતેા નથી. !! સૂ. ૭૧ ૫
| SR No. | 009308 |
| Book Title | Sthanang Sutram Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1964 |
| Total Pages | 822 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_sthanang |
| File Size | 47 MB |