________________
सुधा टीका स्था० ३ उ० १ ० ८ गर्दा-प्रत्याख्यानस्वरूपनिरूपणम् ५९३ नानि भवन्तीति दण्डनिरूपयति-' तो दंडा' इत्यादि सुगम, नवरं मनसा स्वपरेपो दण्डनं मनोदण्डः । यद्वा-दण्डयतेऽनेनेति दण्डा, मन एव दण्डो मनोदण्ड इति । एवमितावपि । चतुर्षि शति दण्ड के यु नारकादारभ्य विकलेन्द्रियत्र
मिति एकद्वित्रिचारिन्द्रियान् वयित्वेत्यर्थः । वैमानिकपर्यन्तानां त्रयोदण्डा. वांच्याः । विकलेन्द्रियाणां हि दण्डअयं न संभवति, तेषां वाङ्मनसोयथायोगम भावादिति ।। सू०७॥ ____दण्डश्च गर्हणीयो भवतीति गहीं, तत्सम्बन्धात् प्रत्याख्यानं च सूत्रचतुष्टयेनाह -
मूल-तिविहा गरिहा पणत्ता, तं जहा सणसा वेगे गरिह इ, वयसा वेगे गरिहइ, कायना बेगे गरिहइ, पात्राणं कम्माणं अकरणयाए ॥१॥ अहवा गरिहा तिविहा पण्णता, तं जहादीहं पेगे अद्धं गरिहइ, रहस्सं पेगे अझं गरिहइ, कायं पेगे पडिलाहरइ, पावाणं कम्माणं अकरणयाए।।तिविहे पच्चक्खाणे पण्णत्ते, तं जहा मणसा वेगे पञ्चक्खाइ, वयसा बेगे पञ्चक्खाइ, कायसा वेगे पञ्चस्लाइ ११॥ एवं जहा गरहा तहा पचखाणे वि दो आलावगा भाणियवा सू० ८ ॥ है ये दण्ड भी तीन होते हैं। ये भी एकेन्द्रिय और विकलेन्द्रियों को छोड कर नैरयिकसे चैमानिक तक के जीवों में तीन ही होते हैं। एकेन्द्रियमें एक और विकलेन्द्रियों में दो दण्ड होते हैं, तील नहीं होते हैं, इसलिये यहां इनका परिहार किया गया है । मू०७ ।।
दण्ड गहणीय होता है सो इसी अभिप्राय से मूत्रकार अब नहीं और इसके सम्बन्ध से प्रत्याख्यान को कथन सूत्र चतुष्टय से करता हैं -'तिविहा गरिहा पण्णता इत्यादि । સેન્દ્રિય સિવાયના બધા જ મા-નારકથી વૈમાનિક પર્યન્તના જીવનમાં ત્રણે પ્રકારના દંડનો સદુભાવ હેય છે એકેન્દ્રિમાં માત્ર કાયદડ અને વિકલે ન્દ્રિમાં વાગદંડ અને કાયદંડને સદ્દભાવ હોય છે. તે જમા ત્રણે દંડને સદ્દભાવ સંભવી શકતો નથી, તે કારણે તે જીવોને ઉપર્યુક્ત કથન લાગુ પડતું નથી. સૂ. ૭
દડ ગહણીય હોય છે આ સંબધને અનુલક્ષીને સૂત્રકાર હવે નહીં , અને પ્રત્યાખ્યાનની પ્રરૂપણ કરવા નિમિત્તે નીચેનાં ચાર સૂત્રે કહે છે – ___ था ७५
