Page Text
________________
५३६
" दुक्खं न दे आउ, नवि य सुहं दे च उसुवि गईसुं । दुक्ख सुहाणाधार, धरे देहडिय जीव || २ ||
"
स्थानाङ्गसूत्रे
छाया -- दुःख न ददाति आयुः, नापि च सुखं ददाति चतसृष्वपि गतिषु । दुःखखानाभावार धरति देहस्थितं जीवम् ॥ इति ।
आयुकं कर्म द्विविधम्- अद्धायुष्कं भवायुष्कं चेति । तत्र अद्वायुष्कं -फायस्थितिरूपं तच्च मनुष्याणां पञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकानां च भत्रति कस्यचित्तद् भवनाशेऽपि नापगच्छति । उत्कृष्टतः सप्ताष्टभवकालं यावदनुगच्छतीति । भवायुकं भवस्थिरूपं तच्च देवानां नैरविकाणांच भवति यद् भवात्यये नियमा गच्छत्येव न कालान्तरमनुयातीति ५ । नमयति-विचित्रपर्यायैः परिणमयति प्रकार से आगुरुर्म भी जीव को प्राप्त शरीर में ही अपनी समाप्ति तक रोक कर रखे रहता है कहा भी है- ( दुक्खं न देइ आर्ड ) इत्यादि । आयु कर्म जीव को न दुःख देता है और न सुख देता है किन्तु सुखदुःख के आधार भून प्राप्त देह में यह जीव को रोक कर रखना है यह आयुकर्म दो प्रकार का है एक अद्वायुष्क और दूसरा भावायुष्क, अद्धायुष्क का स्थिति रूप है यह अद्वायुष्क मनुष्य और पञ्चेन्द्रियतिचों को होता है किसी २ के यह उस भव के नाश होने पर भी नहीं जाता है नहीं छूटता है । इसका उत्कृष्ट काल सात आठ भवग्रहण प्रमाण है अर्थात् कोई भी मनुष्य या पंचेन्द्रिय तिर्यञ्च अपनी मनुष्य जाति में या पंचेन्द्रिय तिर्थचगति में लगातार सात आठ भव-जन्म तक रह सकता है औउसके पश्चात् में वह उस जाति को छोड़ देता है । भवायुक भवस्थितिरूप होता है यह देव और नैरयिकों को होता है यह પ્રમાણે આણુક પણ જીવને પ્રાપ્ત શરીરમાં જ પેાતાની સમાપ્તિ થાય ત્યાં સુધી ફાકી રાખે पछे - " दुक्ख न देइ आउ "छत्याहि
આયુક જીવને દુ:ખ કે સુખ આપતું નથી, પરન્તુ સુખદુઃખના આધારરૂપ પ્રાપ્તદેડુમાં તે જીવને રેકી રાખે છે તે આણુકના નીચે પ્રમાણે એ પ્રકાર छे- (१) द्वायुष्ट्र भने (२) लत्रायुष्ङ श्रद्धायुष्टु अयस्थितिय छे भनुष्य અને પચે ન્દ્રય તિય ચામાં અલ્ટ્રાયુષ્કને સદ્ભાવ હોય છે કાઇ કાઈ જીવાના વર્તમાનભવને નાશ થવા છતાં પણ તે જતું નથી-છૂટતું નથી. તેને ઉત્કૃષ્ટ કાળ સાન–આઠ ભત્રo પ્રમાણ છે એટલે કે કઈ પણુ મનુષ્ય અથવા પચેન્દ્રિયતિય`ચ પેાતાની મનુષ્યગતિમાં અંધવા પચે ન્દ્રયતિય ચગતિમાં લગાત ૨ સાત આઠ ભત્ર ( જન્મ ) સુધી રહી શકે છે અને ત્યારબાદ તે એ ગતિને છેડી દે છે.ભવાયુક ભવસ્થિતિરૂપ હાય છે. દેવે! અને નારકામાં
•
| SR No. | 009307 |
| Book Title | Sthanang Sutram Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1964 |
| Total Pages | 706 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_sthanang |
| File Size | 41 MB |