Page Text
________________
स्थानाशास्त्र उदीरयन्ति-अमाप्तावसर एवोदयायलिझायां प्रवेशयन्ति । तदेव स्थानद्वयं दर्शयति'अभोवगमियाए' इत्यादि, आभ्युपगमिक्या-अभ्युपगमेन-स्वीकरणेन नित्ता, अभ्युपगमे भवाबा-आभ्युपगमिकी स्वेच्छया स्वीकृतेत्यर्थः, तया-प्रवज्या स्वीकरणेन ब्रह्मचर्यभूमिशयन केशलुचनातापनादिरूपया वेदनया-पीडया ! तथा-औपक्रमिक्या-उपक्रमेण कमोंदीरणकरणेन नियंता, मोदीरणकारणे भवा वा-औपक्रमिकी -स्वयादयं प्राशा बरातिसारादिनन्या, तया वेदनया । 'एक' मिति एवम्ले पापकर्मकी उदीरणा करते हैं कर्म के उदय में आने को अक्सर तो नहीं है परन्तु उसे जबर्दस्ती उद्घावलिका में लाना इसका नाम उदीरणा है। उदीरणा करने के वे दो स्थान ये है-एक आभ्युपालिसी वेदना और दूसरी औपक्रमिकी वेदना, आयुगमिकीवेदना वह है जो स्वेच्छा से स्वीकृत की जाती है जैसे प्रवज्या का स्वीकार करना, ब्रायं का पालना, भूमि पर शयन करना, केशों का लञ्चन करना और आतापना आदि लेना, इन सब के करने पर जीवों को वेदना का अनुभव तो होना है पर इस वेदना को शान्तिभाव से सहन करने से बमों की उदोरणा होती है। अतः इस तरह की क्रियाओं से जन्य वेदना से जो कनों की उदीरणा होती है वह आभ्युपामिकी वेदना जन्य उदीरणा है तथा कमों को उदीरणा करण से जो निवृत्त होती है अथवा कर्मोदीरणकारण के होने पर जो होती है वह औपक्रलिको वेदना है जैसे ज्वरातिसारादिजन्य वेदना इस वेदना से जो कर्मों की उदीरणा होती है वह औपक्रછે કમને ઉદયમાં આવવાને અવસર ન હોય તે પણ જબર્દસ્તીથી તેને ઉદયાવલિકામાં લાવવું તેનું નામ ઉરી રહ્યું છે ઉદીરણું કરવાના તે બે સ્થાન નીચે પ્રમાણે છે-(૧) આભ્યપગમિકી વેદના અને (૨) ઔપકમિટી વેદના, જે વેદનાનો સ્વેચ્છાએ સ્વીકાર કરવામાં આવે છે તે વેદનાનું નામ આવ્યુપગમિકી વેદના છે. જેમકે પ્રત્રજ્યા અંગીકાર કરવી, બ્રહ્મચર્યનું પાલન કરવું, ભૂમિપર શયન કરવું, લેચ કરે, આતાપના લેવી વગેરે. આ બધાનું સેવન કરવાથી જીવેને વેદનાને અનુભવ થાય છે, પરંતુ તે વેદનાને શાન્તિભાવપૂર્વક સહન કરવાથી કર્મોની ઉદીરણા થાય છે. આ પ્રકારની ક્રિયાઓથી જન્ય વેદનાથી કર્મોની જે ઉદીરણું થાય છે, તે આક્યુપગમિકી વેદનાજન્ય ઉદીરણું કહેવાય છે. કર્મોની ઉદીરણકરણ દ્વારા જે નિવૃત્તિ થાય છે, અથવા કર્મોહિરણકારણ ઉદભવવાથી જે વેદના અનુભવવી પડે છે તેને પકમિકી વેદના કહે છે. જેમકે નવરાદિ જન્યવેદના, તે પ્રકારની વેદના વડે કર્મોની જે ઉદીઘણું થાય છે તેને ઔપકનિકી વેદનાજન્ય ઉદીરણું કહે છે એજ પ્રમાણે જીવ
| SR No. | 009307 |
| Book Title | Sthanang Sutram Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1964 |
| Total Pages | 706 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_sthanang |
| File Size | 41 MB |