Page Text
________________
सुधा टीको स्था०२ ४ सू० ३९ यन्धनिरूपणम् छाया-मायालोभकषायः, इत्येतद् रागसज्ञितं द्वन्द्वम् ।
क्रोधो मानो द्वेषः, इत्येवं समास निर्दिष्टः ॥ १॥ प्रेम्णः-प्रेमलक्षणचित्तविकारकारकमोहनीयकर्मपुद्गलराशेः बन्धः-जीवप्रदेशेषु योगप्रत्ययत. प्रकृतिरूपतया प्रदेशरूपतया च सम्बन्धनम् , तथा कषाय. प्रत्ययतः स्थित्यनुभागविशेषापादनं च प्रेमवन्धः । एवं द्वेषमोहनीयस्य बन्धो द्वेषवन्ध इति, उक्तश्च-"जोगापयडिपएसं ठिति अणुभागं कसायओ कुणइ ।। इति
'मायालोहकसाओ' इत्यादि ।
इस प्रेमरूप मोहनीय कर्मपुद्गल का जो कि चित्त को विकृतकरने वाला जो बन्ध होना यह प्रेमवन्ध है-मन वचन और कायरूप योगसे प्रकृति और प्रदेशयन्ध होना है और कषाय से स्थितिरन्ध और अनुभागवन्ध होता है कर्म पुद्गल जब केवल योगनिमित्त से आत्मा में आते हैं-सम्बन्ध को प्राप्त होते हैं-तम वे वहां प्रकृति और प्रदेशरूपले परिणमित होकर लम्पद्धित रहते हैं और जब वे कषाय के निमित्त से
आत्मा में आते है-सम्बन्धित होते हैं-तब वे वहां स्थिति और अनुभागरूप से परिणमित होकर वहां रहते हैं-तात्पर्य कहने का यही है कि कर्मपदलों में आत्मा के साथ सम्बद्धित होने को मर्यादा जो है तथा मन्द, तीव्र, तीव्रतर, आदि रूप से रस देने की योग्यता इनमें आती है वह सब कपाय के निमित्त से ही आती है इस तरह प्रेम का पंध-प्रेम लक्षणचित्तविकार कारक मोहनीय कर्मपुद्गलराशीका जो बन्ध छ. ४थु ५२ छ -" मायालोहकसाओ" त्याल. वित्त वित ४२॥२॥ આ પ્રેમરૂપ મેહનીય પુલેને જે બંધ થાય છે તેને પ્રેમબંધ કહે છે. મન, વચન અને કાયરૂપ ગધી પ્રકૃતિ અને પ્રદેશબંધ થાય છે અને કયાયથી સ્થિતિબંધ અને અનુભાગબંધ થાય છે. કર્મપુતલે જ્યારે યોગને કારણે આત્મામાં પ્રવેશ કરે છે-આત્માની સાથે સંબંધ પામે છે, ત્યારે તેઓ ત્યાં પ્રકૃતિ અને પ્રદેશરૂપે પરિણમિત થઈને સંબદ્ધિત રહે છે, અને જ્યારે તેઓ ત્યાં સ્થિતિ અને અનુભાગરૂપે પરિણમન પામીને ત્યાં રહે છે. આ કથનનો ભાવાર્થ એ છે કે-કર્મ પુદ્રમાં આત્માની સાથે સંબદ્ધ થવાની જે મર્યાદા પડે છે તથા મંદ, તીવ્ર, તીવ્રતર આદિરૂપે રસ દેવાની જે યોગ્યતા તેમનામાં આવે છે, તે સઘળી યેગ્યતા કષાયને કારણે જ આવે છે. એ જ પ્રમાણે પ્રેમલક્ષણ ચિત્તવિકારકારક મેહનીય કર્મ પુદ્ગલરાશિને જે બંધ છે તેને પ્રેમ
थ ६२
| SR No. | 009307 |
| Book Title | Sthanang Sutram Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1964 |
| Total Pages | 706 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_sthanang |
| File Size | 41 MB |