Page Text
________________
४२४
। स्थानास्त्रे पल्योपमपरिमितमेवायुभवति । भवनपतिदेवीनां तून्कर्षतः सार्धचतुष्पल्योपमान्यायुरिति । एमग्रे सर्वत्र व्याख्येयस् । एवं यथा-यन्नामानः प्रपातहूदास्तथा -तत्तन्नाम्न्यो नद्यो विज्ञेयाः । यावत् ऐरवते वर्षे रक्ता रक्तवती चेति द्वे नद्यौ ॥ देवियों की उत्कृष्टस्थिति आधे पल्योपम की ही होती है और भवनपतिदेवियों की उत्कर्ष से स्थिति साढे चार पल्योपन की होती है इसी प्रकार से आगे सर्वत्र व्याख्या करना चाहिये जिसनामवाले प्रपात हुद है उसी नामवाली नदियां हैं। यावत् ऐरवत क्षेत्र में रक्ता और रक्तवती ये दो नदियां हैं। इसे संक्षेपत्तः इस प्रकार से समझना चाहिये
जम्बूद्वीप में भरत, हैप्रवन, हरि, विदेह, रम्यक, हरण्यक्त और ऐरवन ये ७ क्षेत्र हैं। इनका विभाग करने वाले पूर्व से पश्चिमतक लम्वे चौड़े हिमवन, महाहिमवन्, निषध, नील, रुक्मी और शिखरी ये ६ वर्षधर पर्वत हैं। इन ६ वर्षधर पर्वतों के ऊपर प्रत्येक में क्रमशः पद्म, महापद्म, तिगिच्छ, केशरी, पुण्डरीक और महापुण्डरीक नाम के ६ महारुद हैं इनमें प्रत्येक में श्री, ही, धृति, कीर्ति, बुद्धि और लक्ष्मी ये
देवियां क्रमशः निशाप्त करती हैं। इन सब की स्थिति एक पल्योपम ' की है। इन महाहदों से गंगा, १ सिन्धु २, रोहित ३, रोहितांसा ४, हरित् ५, हरिकान्ता ६, सीता ७, सीतोदा ८, नारी ९, नरकान्ता १०,
બતર દેવીઓની ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ અર્ધા પાપમની કહી છે, પરંતુ ભવનપતિ દેવીની ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ કા પલ્યોપમની કહી છે, તેથી આ બંને દેવીઓને ભવનપતિ નિકાયની દેવીઓ કહેવામાં આવેલ છે. આ પ્રમાણે જ આગળ સર્વત્ર વ્યાખ્યા કરવી જોઈએ. પ્રપાત હદમાં તેજ પ્રપાતહદના નામવાળી જ નદીઓ છે “એરવત ક્ષેત્રમાં રકતા અને રકતવતી નામની બે મહાનદીઓ છે.” આ કથન પર્યન્તનું સમસ્ત કથન અહીં ગ્રહણ કરવું જોઈએ. આ કથનને સંક્ષિપ્ત સારાંશ નીચે પ્રમાણે સમજ
- જંબુદ્વીપમાં ભરત, હૈમવત, હરિ વિદેહ, સમ્યક, હૈરણ્યવત અને ઐરાવત નામનાં ૭ ક્ષેત્રે છે, તેમને જુદા પાડનારા, પૂર્વથી પશ્ચિમ તરફ ફેલાયેલા ક્ષહિમવાન, મહાહિમવાનું, નિષધ, નીલ, રુકિમ અને શિખરી નામના ૬ વર્ષધર પર્વતે છે. તે છ વર્ષધર પર્વત પર અનુક્રમે પવ, મહાપદ્મ, તિગિચ્છ, કેશરી, પુંડરીક અને મહાપુંડરીક નામના ૬ મહાહદ આવેલાં છે. તેમાં અનુક્રમે શ્રો, હી, ધૃતિ, કીર્તિ, બુદ્ધિ અને લક્ષ્મી નામની ૬ દેવીઓ નિવાસ
छ, तभनी सेपक्ष्योपमनी स्थिति छ. २मा म माथी (१) 01, (२) सिंधु, (3) २।डित, (४) ।डितांसा, (५) रितू, (6) Relन्ता, (७)
| SR No. | 009307 |
| Book Title | Sthanang Sutram Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1964 |
| Total Pages | 706 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_sthanang |
| File Size | 41 MB |