Page Text
________________
सुपारीका स्था० १ उ०१ २०४८ सिद्धयादिनिरूपणम्
१२९ यस्तु कर्मक्षयसिद्धस्तस्य धर्मस्तु परिनिर्वाणं भवतीति परिनिर्वाणस्वरूपमाह'एगे परिनियाणे' इति । परिनिर्वाणम्-परि-समन्ताद् निर्वाणं परिनिर्वाणम्कर्मकृतसन्तापाभावेन शीतलीभवनम् , तत् एकम् एकत्वसंख्याविशिष्टम् । एकटा परिनिर्वाणे संजाते पुनस्तन्न भवतीति तस्यैकत्वं बोध्यमिति । ___ यः परिनिर्वाणधर्मयुक्तः स एव कर्मक्षयसिद्धः परिनितो भवतीति परिनिहृतं निरूपयति-'एगे परिनिव्वुए ' इति । परिनित:-परि-समन्ताद् नि त = स्वस्थीभूतः-शारीरिकमानसिकदुःखेन सर्वथा रहित इत्यर्थः । स च एका एकत्लसंख्यावान् । एकत्वं च द्रव्यार्थतया वोध्यम् । पर्यायार्यतया त्वनन्तत्वम् ।। मू०४८ ॥ ___ जो कर्मक्षय से सिद्ध होता है उसका धर्म परिनिर्वाण होता है इसलिये अब सूत्रकार परिनिर्वाण का स्वरूप प्रकट करते हैं-" एगे परिनिव्वाणे" कर्मक्रन सन्ताप के अभाव से शीतलीभूत होने का नाम परिनिर्वाण है। यह परिनिर्वाण एकाच संख्याविशिष्ट है क्योंकि एकपार परिनिर्वाण हो जाने पर फिर दुबारा वह होता नहीं है।
जो परिनिर्वाण धर्म से युक्त होता है वही कर्मक्षय से सिद्ध हुआ जीव परिनिवृत्त होता है इसलिये अब सूत्रकार परिनिर्वृत का प्ररूपण करते हैं " एगे परिनिव्वुए" शारीरिक एवं मानसिक दुःख से सर्वथा रहित जो जीव हो जाता है वह जीव परिनिवृत कहा गया है इस परिनिवृत में द्रव्यार्थतासे एकत्व और पर्यायार्थतासे अनन्तत्व है ॥सू०४८॥
કર્મક્ષયથી સિદ્ધપદ પ્રાપ્ત કરનાર આત્માને ધર્મ પરિનિર્વાણું હોય છે. તેથી હવે સૂત્રકાર પરિનિર્વાણના સ્વરૂપનું નિરૂપણ કરે છે–
" एगे परिनिव्वाणे " भनित संतापना समारने सीधे शीतशीभूत ઘઈ જવું તેનું નામ પરિનિર્વાણ છે તે પરિનિર્વાણમાં એકત્વ હોય છે, કારણું કે એકવાર પરિનિર્વાણ થઈ ગયા પછી, તે કાયમ જ રહે છે. તેને અભાવ થઈ જાય અને ફરીથી તેની પ્રાપ્તિ કરવી પડે એવું બનતું નથી
પરિનિર્વાણ ધર્મથી યુક્ત હોય એવો કર્મયથી સિદ્ધ થયેલે જીવ જ પરિનિવૃત્ત થાય છે, તેથી હવે સૂત્રકાર પરિનિવૃત્ત આત્માની પ્રરૂપણા કરે છે.
“एगे परिनिन्नुए " शाश२४ भने मानमि दुधा मया रखिन થયેલા અને પરિનિવૃત્ત કહે છે તે પરિનિર્વતમાં વ્યાજંતાની અપેક્ષાએ એકવ છે અને પર્યાવાર્થતાની અપેક્ષાએ અનંતના છે. સૂ૦૪૮ या १७
| SR No. | 009307 |
| Book Title | Sthanang Sutram Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1964 |
| Total Pages | 706 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_sthanang |
| File Size | 41 MB |