Page Text
________________
-
समयार्थवोधिनी टीका द्वि. श्रु. अ. ३ आहारपरिक्षानिरूपणम्
४१७ कारणं येषां ते तादृशजीवाः 'उदगमवा' उदकसम्भाः -उदके स्थितिमन्तः 'जाव' यावत् 'कम्मनियाणेणं तत्य बुकमा' कर्मनिदानेन-स्वकृनकर्मनिमित्तेनस्वकर्मवशगाः सन्तः तत्र-उदके व्युत्क्रमा:-प्रवर्द्धमानास्ते जीवाः 'तसथावरजोणिएस उदगत्ताए विउदंति' सस्थावरयोनिकेघु उदकेदकतया-उदकस्वरूपेण विवर्तन्ते-समुत्पद्यन्ते । 'ते जीवा तेसिं तसथावरजोणियाणं उदगाणं सिणेहमाहारे ति' ते-उदयोनिका जीया बसस्थावरयोनिकानाम् उदकानां स्नेहमाहार: यन्ति-स्नेहभावमाहारयन्ति, 'ते जी आहारे ति पुढवीसरीर जाव संत' ते जीवाः पृथिवीकायादीनां शरीरमपि आहारयन्ति, आहार्य च स्वरूपे परिणम यन्ति । 'अवरे वि य णं तेति तसथावरजोणियाणे उदगाणं सरीराणाणावण्णा जाव मक्खाय' तेषां त्रसस्थावरयोनिकानामुदकानामपराण्यपि च खलु शरीराणि नाना. वर्णरसगन्धस्पर्शवन्ति भवन्तीति तीर्थकृताऽऽख्यातानि-प्रतिपादितानि । ___ 'अहावरं पुरक्खायं' अथाऽपरं पुराख्या, पुनराह-उदकसम्भवा उदकयोनिका उदकव्युत्क्रमाः, तत्सम्मका स्तद्योनिका स्तदुपक्रमाः कर्मवशगाः 'इहेगइया सत्ता' उत्पत्ति होती है, अप्काय में स्थिति होती है और अप्काय में ही वृद्धि होती है। अपने कर्म के वशीभूत होकर वे जीव बस और स्थावर योनिक, जल में जल रूप से उत्पन्न होते हैं। वे अप्योनिक अपकाय जीव उस स्थावर योनिक उदक के स्नेह का आहार करते हैं। तथा पृथ्वी आदि के शरीर का भी आहार करते हैं और उसे अपने शरीर के रूप में परिणत करते हैं । इन जीवों के नाना वर्ण, रस, गंध और स्पर्श वाले अनेक प्रकार के शरीर होते हैं, ऐसा तीर्थंकर भगवान ने कहा है।
तीर्थंकर भगवान् ने अन्य प्रकार के जीव भी कहे हैं। वे जीव उदकयोनिक उदक में उदक रूप से अपने कर्मों के वशीभूत होकर કાયથી થાય છે. અપકાયમાં સ્થિત થાય છે. અને અપૂકાયમાં જ વૃદ્ધિ થાય છે. પિતાના કર્મને વશ થઈને તે ત્રસ અને સ્થાવર નિવાળા જળમાં જળ રૂપે ઉત્પન્ન થાય છે. તેઓ અચેનિક અપકાયના જીવો ત્રસ અને સ્થાવર યોનિ વાળા પાણીના સનેહને આહાર કરે છે. તથા પૃથ્વી વિગેરેના શરીરને પણ આહાર કરે છે. અને તેને પોતાના શરીરના રૂપથી પરિણમાવે છે. આ જીવેના અનેક વર્ણ, રસ, ગંધ, અને સ્પર્શવાળા અનેક પ્રકા રના શરીરે હોય છે. આ પ્રમાણે તીર્થકર ભગવાને કહેલ છે.
તીર્થકર ભગવાને બીજા પ્રકારના જીવ પણ કહ્યા છે. તે જ ઉદક નિવાળા, પાણીમાં પાણીના રૂપથી પિતાના કર્મોને વશ થઈને ઉત્પન્ન
सू० ५३
| SR No. | 009306 |
| Book Title | Sutrakrutanga Sutram Part 04 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1971 |
| Total Pages | 791 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_sutrakritang |
| File Size | 45 MB |